Polikistik over sendromu (PCOS), üreme çağındaki kadınların % 5- 10’unu etkileyen bir endokrin hastalığıdır. Adet kanaması rahatsızlıklarıyla ilişkisi nedeniyle 1935’te ilk olarak fark edilmiştir. PCOS, kadının yumurtalıklarını ve menstruasyon döngüsünü düzenleyen östrojen ve progesteron hormonlarını üreten üreme organlarını etkiler. Bu bireylerde östrojen ve progesteron hormonlarının seviyeleri normalden düşüktür. PCOS’ta yumurtalıkların içinde küçük ve sıvı dolu keseler büyür; polikistik kelimesi de çok kist anlamına gelmektedir.

Polikistik Over Sendromu olan ve insülin direnci olan kadınların çoğunda karın bölgesinde kilo alımı, kilo vermekte zorlanma, aşırı derecede karbonhidrat tüketimi ve hipoglisemik dönemler (kan şekeri düşmesi) yaşanabilir. Bunların hepsi bir kısır döngüdür. 

Polikistik Over Belirtileri;

• Polikistik Over Sendromuna sahip kadınlarda adet düzensizliği ve menstrüel döngünün bozulduğu görülmektedir.
• Bu kişilerde saçlarda seyrelme veya dökülme rastlanmaktadır.
• Erkek hormonlarının daha yüksek olması nedeniyle yüz, sırt ve göğüs bölgesinde yağlanmaya bağlı akneler görülmeye başlanmaktadır.
• PCOS olan kişilerde vücutta kıllanma artmaktadır. Yüzde, kollarda, alt bacaklarda, göğüs uçlarında ve alt karında istenmeyen erkek tüyü gibi kıllanmalar görülmektedir.
• Hormonel düzensizliğe bağlı olarak kilo artışı yaşanılan sorunlar arasındadır. Ayrıca yorgunluk ve ruh halinde meydana gelen değişiklikler ile karşılaşılabilmektedir.

PCOS sadece doğurganlık için değil gelecek yaşamınızda farklı sağlık problemlerine de yol açabilir. Teşhis edildiği halde tedavisini sürdürmeyen kişilerde ileriki zamanlarda Tip -2 diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, uyku apnesi, depresyon gibi çeşitli rahatsızlıklar oluşabilmektedir. Bu yüzden bu belirtilerden herhangi birisine sahipseniz mutlaka doktor kontrolünden geçmeyi ihmal etmeyiniz.

Polikistik Over Beslenme Tedavisi

Polikistik Over Sendromu’nun tedavisinde başarılı yönetimi için “Beslenme Tedavisi” olmazsa olmaz faktörlerin başında geliyor. PCOS’ta en çok merak edilen konu genellikle karbonhidratlar oluyor. Polikistik overde uygulanması gereken beslenme tedavisi için, bazı çalışmalar düşük karbonhidrat içerikli diyet önerir. Ancak, polikistik overi olan kadınların  karbonhidrat istekleri daha yüksek olduğundan, böyle bir diyet uyguladıklarında daha fazla yeme isteği oluşabilir ve yeme ataklarıyla kilo alımına neden olabilir. Bu yüzden glisemik indeksi düşük ve kompleks karbonhidratlar diyette tercih edilmelidir.

Öneriler;

• Düşük doymuş yağlı besinler tüketilmeli.
• Polikistik Over Sendromlularda ekip çalışmasının (doktor, diyetisyen, psikolog) önemi hatırlanmalı ve kişiler bu şekilde takip edilmelidir.
• Sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinilerek, yaşam tarzı haline getirilmeli,
• Düşük glisemik indeksli besinler seçilerek, şeker içeriği düşük ve lif içeriği yüksek besinler tüketilmeli,
• Amaç kilo vermek ise kahvaltı atlanmamalı ve  kahvaltıda mutlaka kaliteli bir  protein (yumurta ya da az yağlı beyaz peynir) ve düşük glisemik indeksli bir karbonhidrat (çavdar ya da tam tahıl ekmeği ) tüketilmeli,
• Porsiyon kontrolü yapılmalı ve yemekler yavaş yenmeli,
• Sebze ve meyve tüketimi artırılmalı,
• Kilo kontrolü sağlamak için daha az doymuş yağ tüketilmeli, tam yağlı süt yerine yarım yağlı veya yağsız süt tercih edilmeli,
• 3- 4  saat ara ile öğün yapılarak kan şekeri regülasyonu sağlanmalı,
• Kan şekerinin dengelenmesi  ve uzun süre tok kalmak için, ara öğünlerde kompleks karbonhidratlar ile  protein  tüketilmeli (Meyveli yoğurt , kuru meyve + yağlı tohumlar veya yağsız tost gibi),
• İnsülin seviyesini düzenlemede etkili olduğu için fiziksel aktivite artırılarak, 20-30 dakikalık egzersizler haftada 4-5 kez veya 45-60 dakikalık egzersizler haftada 2-3 kez yapılmalı,
• Günde en az 8 bardak su tüketilmelidir.