Kış aylarının en çok tercih edilen içeceklerinden olan bitki çayları yeterli ve dengeli beslenmeye destek olmaktadır. En sık bağışıklığı güçlendirmek, ödem atmak, zayıflamaya yardımcı olmak veya gribal enfeksiyon semptomlarını azaltmak için kullanılmaktadır. Bu faydalara ek olarak birçoğunda antiinflamatuar (iltihap önleyici) ve anti kanserojen etkileri de bulunmaktadır. İçerdiği flavonoidler ve fitokimyasallar ile vücut direncini artırıp kış aylarının sağlıklı geçirilmesini sağlar.

Bitki çaylarının ana bileşeni olarak laksatif ve diüretik etkileri olan birden fazla bitkiler kompleks olarak kullanılır. Birden fazla ürünün kompleks olarak kullanılması bu drogların içerdiği kimyasal bileşenlerin farmakolojik olarak etkileşime geçmesine ve toksik etkilerin ortaya çıkmasına sebep olabilir.

Ayrıca bu çaylar arasında en çok tüketilen kilo vermeye yardımcı çaylardır. Bunun en büyük sebebi obezitenin yaygınlaşmasıdır. Ancak obezite tedavisi sadece bitkisel çaylarla tedavi edilebilecek bir hastalık değildir. Bu amaçla kullanılan çayların birçoğunu laksatif ve diüretik etkisi vardır. Dolayısıyla bu çayların uzun süre bilinçsiz kullanımı vücutta alt ekstremite kaslarının zayıflığından, mide ve bağırsak motilitenin bozulmasına ve nörolojik bozukluklara vs. kadar birçok problemlere neden olabilmektedir.

Bitkilerin bazılarının alerjen olabileceği unutulmamalı; bilinçsiz kullanımdan kaçınılmalıdır. Tüketmeden önce mutlaka bir uzmana (diyetisyen, eczacı, doktor) danışılmalı etkileri öğrenilmelidir.

KUŞBURNU ÇAYI: Kuşburnu meyvesi C vitamininden zengindir. C vitamini demir emilimini artırır ve kansızlığa karşı korur. Antioksidan aktivitesi güçlüdür ve kanser önleyicidir. Bağışıklığı güçlendirir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı korur. Kan kolesterolünü düşürür.

**Hamilelik döneminde ve böbrek taşı olan hastaların çok tercih etmemesi önerilir.

MELİSA ÇAYI: Sakinleştirici, gaz söktürücü, terletici ve antiseptik etkilere sahiptir. Huzursuzluk ve uyku sorunlarını giderir. Baş dönmesi ve kulak çınlaması gibi şikayetleri azaltır. Hazımsızlık, baş ağrısı ve migrende de faydalıdır.

Huzursuzluk durumunda ve sakinleştirici olarak günde 2-3 bardak içilebilir. Uykusuzluk için yatmadan 1 saat önce içilmelidir.

BIBERIYE ÇAYI: Romatizmal rahatsızlıklarda ve dolaşım problemlerinde kılcal damarları güçlendirip dolaşımı uyarır. Hafızayı ve konsantrasyonu artırır. Baş ağrılarını hafifletir. Hazımsızlık, mide krampları ve şişkinlikte kullanımı önerilir.

ZENCEFİL: Mide bulantısına, migren ağrılarına iyi gelir. Soğuk algınlığı, grip, baş ve boğaz ağrısı ile regl dönemi kramplarda etkilidir. İştahı dengeler, kas yorgunluğunu azaltır.

**2 yaş altı çocuklara, kanama bozukluğu veya kan sulandırıcı ilaç kullananlara önerilmez.

REZENE: Uçucu yağları düz kaslarda meydana gelen spazmları giderici olarak kullanılır. Bronşlardaki salgıları artırmada ve iltihap gidermede etkilidir. Gaz söktürücü ve süt artırıcıdır. Mide ve bağırsak hareketlerini artırır. Hayat akışını olumsuz etkileyen kronik kabızlık durumunda her yaşta güvenle kullanılabilecek bir metabolizma destekçisidir. Ancak laksatif etkisi sebebiyle günde 2 fincandan fazla tüketilmemelidir.

NANE ÇAYI: Mide-bağırsak spazmını azaltır, gaz söktürür, hazımsızlığa ve bulantıya iyi gelir. Migren, uykusuzluk ve baş dönmesine faydası olabilir. Nefes almayı kolaylaştırıcı etkisi ile astım, grip, bronşit ve öksürük için yararlıdır. Heyecan ve korkuyu yatıştırır, sinirleri gevşetir.

**Hamilelikte tüketimi önerilmez.

EKINEZYA: Ekinezya bağışıklık sistemi destekçisidir. Soğuk algınlığının yanı sıra virütik uçuk tedavisinde ekinezya çayının etkili olduğunu gösteren bilimsel çalışmalar vardır. 5-10 dakika demlenip günde 2-3 fincan tüketimi yararlı etkileri için yeterli olacaktır.

MATE ÇAYI: Fiziksel veya zihinsel yorgunlukta kafein içeriği sayesinde uyarıcı etki yapar. Metabolizmayı hızlandırır. Terletici ve ödem atıcı etkileri için de tercih edilebilir. Ancak kullanım miktarı günde 2 fincanın üzerinde olmamalıdır.

**Kalp damar hastalarında ve yüksek tansiyonda tüketimi önerilmez.

KANTARON: Orta ve hafif şiddetteki depresyonun tedavisinde, bağımlılık yapıcı maddenin kesilmesi ile oluşan yoksunluk sendromunun önlenmesinde, yoğun korku, endişe, huzursuzluk ve panik atak krizlerinin önlenmesinde etkilidir. Menopoz döneminde endişe, sıkıntı ve huzursuzluğun giderilmesinde yardımcıdır. Yatıştırıcı, sakinleştirici özelliğe sahiptir.

** Hamilelik ve emzirme döneminde kullanılması önerilmez.

PAPATYA ÇAYI: Boğaz, solunum yolu, mide ve bağırsak iltihap ve ağrılarını gidermede faydalı olan son derece yumuşak bir çaydır. Karaciğer metabolizmasının sağlıklı çalışmasında etkilidir. Sakinleştirici, ağrı hafifletici ve kasları gevşetici etkisi vardır. Uyku bozuklukları tedavisinde ve sindirime yardımcı olarak kullanılabilir. Regl dönemlerinde yaşanan gerginlik ve adet sancılarını rahatlatır. 6. aydan sonra gaz sorunu olan bebeklerde kullanılabilir.

IHLAMUR: Kan dolaşımını düzenleyen ıhlamur çiçeğinin yatıştırıcı özelliği vardır. Öksürük durumunda bağışıklık sisteminizi güçlendirerek grip ve soğuk algınlığına karşı korur. Boğaz tahrişini azaltır. Göğüs yumuşatıcı, rahatlatıcı, balgam söktürücü ve terletici etkilere sahiptir. Ihlamur böbrekleri yormadan vücutta biriken ödemin atılmasını sağlar.

ADAÇAYI: Antiseptik özelliğinden dolayı diş eti, damak, ağız ve boğaz iltihaplarında gargara şeklinde etkilidir. Taşıdığı uçucu bileşiklerden dolayı solunum sistemini rahatlatır. Antispazmodik (kasılma çözücü) etkisinden dolayı adet sancılarının ve mide kramplarının rahatlamasında yardımcıdır. Adaçayı terlemeyi bastırır bu nedenle gece terlemesi, sıcak basması ve menopoz dönemi belirtilerini hafifletmede yararlıdır.

** Hamilelik ve emzirme döneminde kullanılması önerilmez.

!!! Sanılanın aksine hiçbir bitki çayı kilo vermeyi ya da yağ yakımını direkt olarak sağlamaz! Sadece sindirim sistemini rahatlatıcı, fazla ödemi atıcı veya metabolizmayı kısa süreli düşük düzeyde hızlandırıcı etkide bulunabilir.

!!!! Hiçbir bitki çayları ve faydaları tek başına şifa veya mucize değildir. Optimum sağlığı, doğanın bize sunduğu sağlıklı besinleri, bir arada yeterli ve dengeli tüketerek yanı sıra düzenli egzersiz yaparak sağlayabiliriz.