Derinin bağışıklık, metabolik süreçler, estetik ve sağlıklı görünüm gibi görevlerinden dolayı beslenmenin deri sağlığına olan etkileri üzerinde durulması gereken bir konu haline gelmiştir. Vücudun en büyük organı olan deri toplam vücut ağırlığının %16 gibi önemli bir bölümünü oluşturur. Kendini belirli periyotlar ile yenileme özelliğine sahiptir.

PROTEİNLER

Proteinler yetersiz alındığında deride ödem ve pigmentasyon görülmektedir. Kuru, çatlak, elastikiyetini  kaybetmiş bir cilt yetersiz protein alımının işaretçisi olabilir. Hipoproteinemi tablosunun daha ağır seyretmesi durumunda deri ve saç rengi değişikliği, incelmiş ve kırılmış saçlara sebebiyet verebilir. Yara iyileşmesinin gecikmesi de protein eksikliğinin rol oynadığı bir sorundur. Üstelik böyle bir durumda yara iyileşmesi­nin tüm boyutları gecikir. Yaşlanan deride kollajen, elastin ve protein konsantrasyonu azalır.

ESANSİYEL YAĞ ASİTLERİ

Lipitler, hücre zarının temel yapıtaşı olarak cilt sağlığı ile doğrudan ilişkilidir. Nutri kozmetik ürünlerde esansiyel yağ asitleri F vitamini olarak da görülebilir. Bu yağ asitleri vücutta sentezlenemez ve diyetle alınmaları şarttır. Cildin lipit içeriği yaşla beraber azalır. Omega-3 ve omega-6 yağ asitleri atopik dermatit, sedef hastalığı, akne vulgaris dahil olmak üzere birçok cilt bozukluğu için güvenli ek tedavi olarak görülür. Deri geçirgenlik bariyerinin korunması, deri olgunlaşması ve farklılaşmasını sağlama, güneş yanığı eşiğinin yükselmesi, yara iyileşmesinin desteklenmesi gibi rolleri vardır. Eksikliğinde kuru ve inflamasyona eğimli ciltlere, siyah ve beyaz noktalar görülür. Ayrıca kuru, skuamlı ve tabanı eritemli, kösele gibi sert bir deri ve deride ekzema benzeri değişikliklerle karşılaşmak mümkündür. Saçlarda alopesi ve daha hafif pigmente saçlar ve peteşilere rastlanır.

A Vitamini (Karotenoidler)

Anti-keratinizasyon, anti-akne, anti-seboreik etkileri  ile A vitamini cilt sağlığı için çok önemlidir. A vitamini, deri hücrelerinde foto yaşlanma ve intrinsik yaşlanma etkilerini kaldırır. Önemli kaynakları, sarı ve yeşil sebzeler, yumurta sarısı, tereyağı, balık yağı ve karaciğerdir.

A vitamini türevi olan karotenoid, erken yaşlanmanın önlenmesi konusunda büyük bir rol oynar. Oral  alımında antioksidan etki gösterir. Retinoik asit ultraviyole ışınlarının ulaşmasını ve kollajen yıkımını önleyerek derinin travmalara karşı direncini artırır. Ciltte portakal kabuğu görünümünü önler.

D Vitamini

Deride sentezlenen ve keratinositlerin fonksiyonunda, kalsiyum ve fosfat metabolizmasının düzenlenmesinde görev alan D vitamini, kemik yapı ve üzerindeki derinin sağlığı açısından önemlidir. Epidermis hasarında D vitamini sentezi azalır. Artan cilt pigmentasyonu, güneş kremi, yaşlanma ve giysi uygulaması previtamin D üretimi üzerinde dramatik bir etki gösterir . A ve D vitaminleri kombine şekilde topikal kremlere eklenerek yara iyileşmesini hızlandırmak amaçlanır. Rozase hastalığının sebebiyet verdiği kırmızı yüz görünümünün tedavisinde major faktör olarak kullanılır. Deri yaşlanması süreci ve deri kanseri gelişimine karşı koruyucu olması düşüncesiyle oral D vitamini takviyesi kullanılmaktadır. Tereyağı, yumurta, somon, sardalya, uskumru gibi yağlı balıklarda ve karaciğerde bulunmaktadır.

E Vitamini

Kozmetik ürünlerde kullanılan en popüler vitamin olan E vitamini, C vitamini ile birlikte kullanıldığında sinerjistik etki gösterir. Güneş koruyuculardan, bebek ve saç bakım ürünlerine kadar birçok alanda vitamin E türevleri kullanılır. Yara iyileşmesinde, UVB’ye bağlı hasarın önlenmesinde, eritem ve ödemin engellenmesinde, vitiligo tedavisinde, cilt yaşlanmasının önlenmesinde rolü olduğu kabul edilmektedir.  Akne lezyonlarında iyileşmeyi sağlaması için selenyumla birlikte oral takviye olarak kullanılır. Vitamin E, antioksidan etkisiyle serbest radikallerin hasar verici etkisinden korur. Doymamış  yağ asidi içeren bitkisel yağlar, tohumlar, kabuklu çerezler, tahıl kabukları, yeşil sebzeler, soya, yumurta, ciğer, fındık, bürüksel lahanası en iyi kaynaklarıdır.

K Vitamini

Göz çevresinde leke ve siyah halkaları azaltma, lazer ameliyatlarından sonra ortaya çıkan ezikleri düzeltme konusunda lokal K vitamini kullanımı etkilidir. Derideki purpura hastalığının tedavisinde de kullanılır. Morluğu azaltmak, gelişebilecek morarmayı önlemek için topikal % 1’lik K vitamini günde iki kez uygulanır.

C Vitamini (Askorbik asit)

Doğal bir antioksidan olan C vitamini güneş hasarının önlenmesinde ve tedavisinde etkilidir. Kollajen oluşumunda, UVA’ya bağlı hasarın önlenmesinde ve güneş yanığı sonrası ortaya çıkan inflamasyonu baskılamada etkilidir. UVA hasarına karşı lensi korumasıyla katarakt oluşumunu önler. Tırnakların sertliği için önemlidir. Yetersiz alımıyla kollajen kırılganlığı artar ve kemik, mukoza ve deride değişikliklerle karakterize skorbüt hastalığına neden olur. Askorbik asit taze sebze ve meyvelerde bulunan suda çözünen bir vitamindir.

Çinko

Serbest radikal kaynaklı oksidatif hasara karşı çinkonun antioksidan rolü oldukça güçlüdür. Çinko, ultraviyole radyasyonuna karşı korur ve kanser riskini azaltır. Antioksidan aktiviteye sahip enzimlerin önemli bir elementidir. Cilt için antioksidan foto-koruma sağladığı bildirilmiştir. Eksikliğinde pütürlü kuru deri, yara iyileşmesinde gecikme, infeksiyona yatkınlıkta artış, anoreksi, tat alma duyusunda azalma, immün bozukluklar ve gecikmiş ergenlik eşlik eklenebilir. Fıstık çeşitlerinde, rafine olmamış tahıllarda, yeşil yapraklı sebzelerde ve kabuklu deniz hayvanlarında bulunur.

Selenyum

Eksikliği deri ve saçta hipopigmentasyon,  saçlarda dökülme, tırnak yatağı bozuklukları ve tırnak yatağında beyazlama tablolarıyla seyreder. Ciltteki en önemli görevi UV'ye bağlı DNA hasarı ve lipid peroksidasyonundan koruyucu etkisidir. Başlıca kaynağı deniz ürünleri, et, tahıl, domates, brokoli, sakatattır.