KENT SERİSİ 66: TARİHTE PATİLİ DOSTLAR
Tarihte patili dostlarımızla ilgili pek çok ilginç hikâye ve inanış bulunmaktadır. Köpekler, sadakatleri, koruyuculukları ve insanlarla olan güçlü bağları nedeniyle çeşitli kültürlerde önemli bir yer tutmuştur.
Yunan Mitolojisi: Kerberos
Kerberos (Cerberus), Yunan mitolojisinde yeraltı dünyasının bekçi köpeğidir. Hades'in hizmetinde olan bu üç başlı köpek, ölülerin dünyasına girişi ve çıkışı kontrol eder. Kerberos, yeraltı dünyasına girenlerin dışarı çıkmasını engellemekle görevlidir ve mitolojide önemli bir figür olarak kabul edilir.
Çin Mitolojisi: Tiangou
Çin mitolojisinde Tiangou (Cennetin Köpeği) adlı bir köpek, güneşi ve ayı yemeye çalışan bir yaratık olarak tasvir edilir. Halk arasında, güneş tutulmaları sırasında Tiangou'nun güneşi yediğine inanılırdı. Bu yüzden tutulmalar sırasında insanlar yüksek sesler çıkararak köpeği korkutup güneşi serbest bırakmasını sağlamaya çalışırlardı.
Roma Mitolojisi: Lupa ve Roma'nın Kuruluşu
Roma'nın kurucuları Romulus ve Remus, bir dişi kurt (Lupa) tarafından büyütülmüştür. Bu hikaye, Roma'nın kuruluş mitolojisinde merkezi bir yer tutar. Lupa, terk edilmiş bebekleri Tiber Nehri kıyısında bulur ve onları emzirerek hayatta kalmalarını sağlar. Bu hikaye, Roma'nın kurucu efsanelerinden biridir ve Romalılar için önemli bir simgedir.
Japonya: Hachiko'nun Sadakati
Hachiko, 1920'lerde Japonya'da yaşamış ünlü bir Akita köpeğidir. Sahibi Hidesaburo Ueno'nun her gün işten dönüşünü Shibuya Tren İstasyonu'nda bekleyen Hachiko, Ueno'nun aniden ölmesine rağmen dokuz yıl boyunca her gün aynı yerde beklemeye devam etmiştir. Hachiko'nun sadakati, Japonya'da ve dünyada büyük bir sembol haline gelmiş ve onun anısına bir heykel dikilmiştir.
Antik Mısır: Anubis
Antik Mısır'da Anubis, ölülerin tanrısı olarak kabul edilir ve sıklıkla bir çakal ya da köpek başlı bir insan olarak tasvir edilir. Anubis, ölülerin ruhlarını korur ve onları öbür dünyaya götürür. Bu figür, Mısır mitolojisinde önemli bir rol oynar ve Mısır sanatında sıkça görülür.
Aziz Roch: Köpeklerin Koruyucu Azizi
Hristiyanlıkta, Aziz Roch (Saint Roch), veba hastalarına yardım eden bir aziz olarak bilinir. Hastalandığında ise sadık köpeği ona yiyecek getirmiş ve yaralarını yalamıştır. Aziz Roch, köpeklerle özdeşleştirilmiş ve köpeklerin koruyucu azizi olarak kabul edilmiştir.
Greyfriars Bobby: Sadık İskoç Teriyer
Greyfriars Bobby, sahibinin mezarını yıllarca terk etmeyen sadık bir İskoç Teriyer olarak bilinir. Edinburgh'da yaşayan bu köpek, sahibinin ölümünden sonra her gün mezarını ziyaret etmiştir. Bobby'nin sadakati, İskoçya'da büyük bir ün kazanmış ve onun anısına bir heykel dikilmiştir.
İzlandalı Vikinglerin Köpekleri
Vikingler, İzlanda'ya yerleştiklerinde yanlarında köpekler getirmişlerdir. Bu köpekler, hem koruyucu hem de avcı olarak kullanılmıştır. İzlandalı Çoban Köpeği (Icelandic Sheepdog), bu dönemin mirası olarak kabul edilir ve Viking kültüründe önemli bir yere sahiptir.
Aztekler ve Xoloitzcuintli
Aztek kültüründe Xoloitzcuintli (Xolo), kutsal bir köpek türü olarak kabul edilirdi. Xolo köpeklerinin ruhların öbür dünyaya güvenli bir şekilde geçmesine yardımcı olduğuna inanılırdı. Ayrıca bu köpekler, sağlık ve koruma sembolü olarak kabul edilirdi.
Kuzey Amerika: Yerli Amerikalıların Kutsal Köpekleri
Kuzey Amerika yerlileri, köpekleri kutsal hayvanlar olarak görürlerdi. Köpekler, avcılıkta, korumada ve hatta ruhsal törenlerde önemli roller oynarlardı. Birçok Yerli Amerikan kabilesi, köpeklerin insanlar ve ruhlar arasında bir bağ oluşturduğuna inanırdı.
Bu hikayeler ve inanışlar, köpeklerin tarih boyunca insanlar için ne kadar önemli ve değerli olduğunu gösterir. Köpekler, sadece evcil hayvanlar değil, aynı zamanda mitolojik figürler, sadakat sembolleri ve koruyucular olarak da kültürlerde derin izler bırakmışlardır.
Ayrıca Mustafa Kemal Atatürk’ün, hayvanlara ve özellikle köpeklere olan sevgisine değinmeden geçemem. Atatürk'ün özellikle köpekleri, onun hayatında önemli bir yer tutmuş ve bu hayvanlara olan bağlılığı, birçok anıda ve fotoğrafta kendini göstermiştir.
Atatürk'ün en bilinen köpeği Fox'tur. Fox, beyaz tüylü bir terrier cinsi köpekti ve Atatürk'e olan bağlılığı ile tanınır. Fox, Atatürk'ün en sevdiği köpeğiydi ve onunla birlikte birçok resmi toplantıda bile bulunurdu. Atatürk, hayvanları koruma konusunda da duyarlıydı ve onlara karşı nazik ve şefkatli bir tutum sergilerdi. Hayvanların refahı ve korunması konusundaki hassasiyeti, onun modern ve ilerici düşüncelerinin bir yansımasıydı. Fox, Atatürk'ün en yakın arkadaşı ve sırdaşı gibiydi. Onunla birlikte vakit geçirdiği anlar, Atatürk'ün yoğun iş temposundan uzaklaşarak rahatladığı ve huzur bulduğu zamanlardı.
*
Tarihte kedilerle ilgili de pek çok ilginç hikaye vardır. Kediler, çeşitli kültürlerde ve dönemlerde önemli figürler olmuş, mitolojilere, dini inanışlara ve günlük hayata dahil edilmişlerdir.
Antik Mısır: Bastet ve Kedilerin Kutsallığı
Antik Mısır'da kediler kutsal sayılırdı. Kedilerin koruyucusu olarak bilinen tanrıça Bastet, genellikle bir kedi veya kedi başlı bir kadın olarak tasvir edilirdi. Bastet, evin, doğurganlığın ve korumanın tanrıçasıydı. Mısır'da bir kediyi öldürmek, ölümle cezalandırılabilecek ciddi bir suçtu. Kediler, fare ve diğer zararlıları kontrol altına aldıkları için de değerli görülürdü.
İslam Kültüründe Kediler
İslam kültüründe kediler özel bir yere sahiptir. İslam Peygamberi Muhammed'in kedilere olan sevgisi meşhurdur. En bilinen hikayelerden biri, Muhammed'in kedisi Muezza'nın elbisesinin üzerinde uyurken, onu rahatsız etmemek için elbisesinin eteğini kesmesidir. Kediler, İslam kültüründe temiz hayvanlar olarak kabul edilir ve camilere girmelerine izin verilir.
Ortaçağ Avrupa'sında Kediler
Ortaçağ Avrupa'sında kediler, özellikle kara kediler, cadılıkla ilişkilendirilmiş ve kötü bir ün kazanmışlardır. Kedilerin cadılarla birlikte çalıştığına inanılırdı ve bu dönemde birçok kedi cadı avları sırasında öldürülmüştür. Bu inançlar, Avrupa'da kedi popülasyonlarının ciddi şekilde azalmasına neden olmuştur.
Dick Whittington ve Kedisi
İngiliz folklorunda yer alan Dick Whittington ve kedisinin hikayesi, zengin olma hayaliyle Londra'ya giden fakir bir çocuğun hikayesidir. Dick Whittington, kedisi sayesinde zengin ve başarılı olur. Hikayeye göre, kedisi fareleri avlayarak Dick'in zengin bir tüccar olmasına yardım eder. Dick Whittington daha sonra Londra'nın belediye başkanı olur.
Florence Nightingale ve Kedileri
Modern hemşireliğin kurucusu olarak bilinen Florence Nightingale, kedileri çok seven biriydi. Nightingale'in hayatında birçok kedi vardı ve bu kediler ona hastalık dönemlerinde moral kaynağı oldu. Kediler, onun çalışmaları sırasında da yanında olmuş ve huzur vermiştir.
Ernest Hemingway ve Polidaktil Kedileri
Ünlü yazar Ernest Hemingway'in Key West'teki evinde polidaktil (çok parmaklı) kediler yaşardı. Bu kediler, sıradışı patileriyle tanınırlar. Hemingway'in kedileri hala Key West'teki müzede yaşamaktadır ve bu kediler yazarın mirasının bir parçası olarak kabul edilir.
Edgar Allan Poe ve Kedisi Catterina
Gotik edebiyatın ünlü yazarı Edgar Allan Poe'nun kedisi Catterina, yazarın zor zamanlarında ona eşlik etmiştir. Poe, kedisini çok severdi ve onunla zaman geçirmekten büyük keyif alırdı. Kedisi, Poe'nun birçok eserinde ilham kaynağı olmuştur.
Doraemon: Geleceğin Kedisi
Doraemon, Japon kültüründe popüler bir çizgi karakterdir. 22. yüzyıldan gelen mavi bir robot kedi olan Doraemon, Nobita adlı bir çocuğa yardımcı olmak için geçmişe gönderilmiştir. Doraemon'un hikayeleri, sadece Japonya'da değil, dünya genelinde büyük bir hayran kitlesine sahiptir.
Freya'nın Kedileri
İskandinav mitolojisinde, aşk, güzellik ve savaş tanrıçası Freya'nın arabasını iki büyük kedi çekmektedir. Bu kediler, tanrıça Freya'nın sembollerinden biri olarak kabul edilir ve onun gücünü ve zarafetini temsil eder.
Samuel Johnson ve Kedisi Hodge
İngiliz edebiyatının büyük isimlerinden Samuel Johnson'ın kedisi Hodge, sahibinin hayatında önemli bir yer tutuyordu. Johnson, Hodge'u çok severdi ve onun için istiridye alırdı. Johnson'ın Hodge'a olan sevgisi, biyografi yazarı James Boswell tarafından ölümsüzleştirilmiştir.
Bu hikâyeler, kedilerin tarih boyunca çeşitli kültürlerde nasıl önemli ve saygıdeğer bir yer tuttuğunu göstermektedir. Kediler, insanların hayatında sadece evcil hayvan olarak değil, aynı zamanda ilham kaynağı, koruyucu ve arkadaş olarak da büyük bir rol oynamıştır.
Sonuç olarak, sokak hayvanlarını korumak hepimiz için hem hayvan hakları açısından hem de toplumsal sağlık ve ekolojik denge açısından önemlidir. Tarihte ne kadar önemli yerlere sahip olduğunu kısa notlarla size aktarmaya çalıştım. Toplumun her bireyi, akılcı yollarla sokak hayvanlarının huzuru için farkındalık yaratmalı ve koruma çabalarına destek olmalıdır.