Geçen hafta, uzunca bir süre Türkiye’de olmayacağımdan bahsetmiştim. Zaman denen kavram çok tuhaf. Geçen hafta bu saatler kendi çalışma masamda yazımı yazarken, şimdi sizlerle aramda olan 11 saat farkı gözeterek Pasifik Okyanusu taraflarında çalışma masamda yazıyorum. Acımasız zaman farkına uyum sağlamaya çalıştığım bu günler, bulunduğum yerin koşulları ile her zaman hayran olduğum, disipline girdiği kadar hayat tarzı haline de dönmüş olan “geri dönüşüm olayından” bahsedeceğim.

Başta şunu söylemeliyim ki; uzun yıllar yurtdışında yaşamış olmamla birlikte çevreye karşı zorunlu olan sorumluluklarım ile bir alışkanlık modeli yarattım kendime yıllardır. Bireysel hayatımda fanatik bir dönüşümcüyüm. Oğlum da doğal olarak bu anlayışla büyüdü. Misafir gittiğim yerlerde, tatillerde, işyerimde, yolda yürürken bile haddimi aşarak, bu konuda sineğin yağını çıkartırım. İhtiyacım olanı satın alırım, kullanacağım kadar sebze meyve bulundururum, buzdolabım her zaman az ve tazedir, şimdiye kadar atmak zorunda kaldığım bir yiyecek maddesi olmadı, bundan inanılmaz gurur duyuyorum. Buzdolabımın düzeni psikopatça harikadır. Hayatımda ki yaşam kurallarını ciddiye alırım ve disiplinli yaşamaya çalışırım.

Annelerim ve teyzem de tanıdığım en bilinçli geri dönüşümcülerdir. Bazen değişik huylara sahiplermiş gibi gelse de, bütüne baktığınızda şahane katkı sunuyorlar tüm galaksiye. Tabii bireysel hassasiyet ne kadar verim sağlar o da tartışılır bizim ülkemizde. Toplumsal bir eyleme dönüşememiş olması beni çok üzüyor. Siyasi partiler bu konuda ciddi sözler ve uygulamalar sunmalı bize bence… Kısaca yaşam tarzına dönüştürülmeli.

Geri dönüşümü çekici bir fikir haline getiren, ürettiğiniz atığı azaltmak ve satın alımlarda para tasarrufu yapmak gibi pek çok faydası vardır. Geri dönüşüm, genellikle çoğu insanın dikkatini çeken ama aynı zamanda azaltmayı ve yeniden kullanmayı da akılda tutan şeydir. Geri dönüşüm tek başına yeterli değildir. Depolama sahasına gidecek atık miktarının azaltılması da önemlidir.

İlk adım, tükettiğimiz miktarı azaltmak ve daha uzun ömürlü, yüksek kaliteli ürünlere öncelik vermektir. Bir sonraki adımınız, "atık" malzemeler için yeni kullanım alanları bulmaktır.

Eşyaları kırıldığında atmak yerine, önce tamir edilip edilemeyeceklerini veya başka bir amaç için tekrar kullanılıp kullanılamayacaklarını kontrol edin. Geri dönüşüm en son gelir, bu nedenle, öğelerinizdeki her türlü faydayı tükettikten sonra, geri dönüşüm ürünlerini son çare olarak ayırın. Neyin geri dönüştürülebileceğini doğrulamak için her zaman yerel belediyenize danışın.

Geri dönüşüm sizinle bitmiyor. Geri dönüşümün tüm amacı, sistemdeki malzemeleri döndürmek, atıkları azaltmak ve yeni malzemeler çıkarma ihtiyacını azaltmaktır. Geri dönüşümü kendiniz uygulayarak ve geri dönüştürülmüş ürünleri destekleyerek döngüyü beslersiniz.

Geri dönüştürülmüş ürünlere dikkat ederken, kendi başınıza geri dönüştürebileceğiniz şeylere dikkat edin. Paketlenmiş bir şey satın alırsanız, paketi kendiniz nasıl yeniden kullanabileceğinizi veya daha sonra kullanmak üzere mağazaya iade edebileceğinizi düşünün.

İlk bakışta plastik torbalar, tüm geri dönüştürülebilir malzemelerinizi bir araya toplamanın uygun bir yolu gibi görünüyor. Bununla birlikte, plastik poşetler genellikle ayırıcılara dolanarak otomatik süreci yavaşlatır. Çoğu durumda, plastik torbalar, içinde ne olduğuna bakılmaksızın gecikmeleri önlemek için çöp olarak değerlendirilir.

Sorumlu bir şekilde geri dönüşüm yaptığınızdan emin olmak için, çantalarınızı diğerlerinden ayrı olarak geri dönüştürün. Çoğu bakkal ve süpermarkette, uygun şekilde işlenmek üzere plastik çöp torbalarının toplanması için genellikle çöp kutuları bulunur.

Bir zamanlar, geri dönüşüm merkezleri kıyılmış kağıtları işlemekte zorluk çekiyordu. Kıyılmış kağıt şimdi işlenebilir, ancak hassas belgeler olması durumunda eski kağıtlarınızı parçalamanız önerilir. Daha küçük kağıt parçalarının geri dönüştürülmesi, geri dönüştürülmüş kağıdın kalitesini etkileyebilir. Kalite adına, çöp kutusuna koyduğunuzda kağıdınızı sağlam tutun.

Eski cihazlarınızı atmak yerine, geri dönüşüm seçenekleri sağlayıp sağlamadıklarını öğrenmek için yerel elektronik mağazanıza danışın.

Birkaç üretici, yenilenebilecek veya parça olarak kullanılabilecek istenmeyen öğeleri de kabul etmektedir. Bazı şirketlerin eski oyuncaklarınıza, genellikle yaşlı vatandaşlara yeni evler verme programları da vardır. Alternatif olarak, eskimiş elektronik cihazlarınızı yerel tamirhanelere veya ticaret okullarına götürebilirsiniz, böylece pratik yapmak için kullanabilirler.

Kaplarınızı geri dönüştürmeye gelince, önce iyice temizlemeyi unutmayın. Gıda atıkları, dikey balya makinelerinde işlem sırasında geri dönüştürülebilir diğer malzemelerinizi kirletebilir. Önemli bir kural, bu malzemeleri tekrar kullanabilmeniz için onları yeterince iyi temizlemektir.

“Azalt, yeniden kullan, geri dönüştür”, sadece çöpleriniz için değil, hayatınızın farklı alanlarına uygulayabileceğiniz bir felsefedir. Atık suyunuzu yeniden kullanmanın yeni yollarını aramayı düşünün. En basit yöntem, makarna veya sebzelerin pişirilmesinden kalan suyu bitkilerinizi sulamak için kullanmaktır. Meyve ve sebzelerinizi yıkadığınız suları tuvaletlere dökebilirsiniz. Yaratıcılığınızı kullanmak çok eğlenceli olabilir bu aşamada.

Geri dönüştürülebilir malzemelerden sanat yapmakla ilgilenen birini tanıyorsanız, malzeme sağlamayı teklif edebilirsiniz. Çocuklar, bu artık eşyalar için bir kullanım bulabilecek mükemmel bir sanatçı örneğidir. Kağıt tüpler ve lastik bantlar geri dönüştürülebilir malzemelere güzel örneklerdir.

Uzun yıllardır geri dönüşümün en muhteşem sanat haline döndüğü “kırkyama” ile profesyonel olarak uğraşıyorum bir sanat grubuyla. Tam anlamıyla ortaya çıkardığımız eserlerin nasıl saygı duyulası olduğunu bitirdikten sonra daha da net görüyoruz. Kültürümüzde “geri dönüşümün” her örneği var ama keşke bugün algılayabilsek. Düşünün “yemek kültürümüz” dahi geri dönüşüm mantığı ile çeşitlenmiş yüzyıllar önce.

Bir şeyleri atmak yerine, onları arkadaşlarınıza ve ailenize sunmayı veya hayır kurumlarına bağışlamayı deneyin. Üzerinize uymayan kıyafetleri, evin etrafında duran kutuları veya zevkinize uymayan kozmetik ürünleri paylaşın, biriktirmeyin.

Evde geri dönüşüm farkındalığını artırmanın yollarını arayın, etrafınızda daha fazla insanın uygun geri dönüşüme katkıda bulunmasını sağlamaya çalışın. Konu geri dönüşümü ciddiye almaya gelince, kendinizi sınırlamanız için hiçbir neden yok. Bir kişi çok şey değiştirebilir, ancak tüm ailenin üzerine düşeni yapmasını sağlarsanız çok daha iyi sonuçlar alırsınız.

Renkli geri dönüşüm kutularını görebilecekleri yerlere koyarak, çocukların ikinci doğalarını erken yaşlarda kendilerine geri dönüştürmelerine yardımcı olun. Hatta küçükleriniz için daha eğlenceli ve ilgi çekici hale getirmek için bir oyun haline getirebilirsiniz. Diğer herkes için özel bir geri dönüşüm alanı kurun, böylece herkes bunu nasıl yapacağını bilir. İşleri basit ve sistematik hale getirdikten sonra, evde geri dönüşümü geliştirmek çok daha kolaydır.

Bu konu geleceğimizin var olabilmesi için temel konudur unutmayın. Eğer geleceğimizi dönüştürmek istiyorsak “geri dönüşüm” felsefesini hücrelerimize kazımalıyız…

Not:
14 Mayıs 2023, Pazar günü hakkınız olan oyunuzu kullanın, kararlı olun ve ne istediğinizi etraflıca düşünün. 29 Mayıs 2023 günü İstanbul Havalimanı’nda oyumu kullandım, sorumlu ve sorunlu bir vatandaş olarak çok mutluyum…