Erken seçim mi ?

Erken seçim mi ?

 

 

Seçim, ülkemizin gündeminden hiç çıkmıyor. 5 yılda bir yapılan seçim sayısı çok azdır. En kabası 4 yıl olmuştur.

Yenisini 7 Haziran’da yaşamıştık. Daha üzerinden 3 ay geçti ama sonuçları bizzat devletin başında bulunanlarca yok hükmünde sayılıyor.

Buradan bir çıkış elbette olacak. Hukukun gereğini yerine getirmeyip ülkeye kendi tercihlerini dayatıp gerektiğinde yasaları yok sayan zihniyet, bir gün gelip siyasetin çöplüğündeki yerini alacaktır.

Ülke tarihine bakıldığında, dayatmacı siyaset yaklaşımların hepsinin tarihin çöplüğünde olduğunu net biçimde görüyoruz. Hele ki, erken seçim sonuçlarına bakılırsa, her şey çok açık.

Türkiye tarihinde daha evvel 6 kez denenen erken seçim konusunda ilginç istatistik var. Seçime giden birinci partiler hep oy kaybetmiş.

Hürriyet gazetesinden Gökçe Aytulu’nun haberleştirdiği bu istatistiki çalışma

dikkatimi çekti ve köşeme taşımayı uygun gördüm.

Bilanço şöyle:

27 Ekim 1957’de ilk erken seçim yapıldı. Bu, 1960 darbesinden önce DP’nin kazandığı son seçim oldu. DP’nin oy oranı bir önceki seçime (1954) göre yüzde 10 düştü. Toplam 610 sandalyeli Meclis için DP 424 sandalye (Yüzde 47.9), CHP 178 sandalye (Yüzde 41.1), CKMP 4 sandalye (Yüzde 7.1) ve HP 4 sandalye (Yüzde 3.8) çıkardı.

29 Kasım 1987’deki erken genel seçim, 12 Eylül darbesinden sonra yüzde 45.1’lik oy oranıyla iktidar olan Anavatan Partisi (ANAP), siyasi yasakların kalkmasına ilişkin referandumunda kaybedince yaşandı. Turgut Özal, sonuçlar açıklanır açıklanmaz erken seçim kararı aldı ama iktidarını korumayı başarsa da yüzde 9’luk oy kaybına uğradı. Toplam 450 sandalyeli Meclis için ANAP 292 sandalye (Yüzde 36.3), SHP 99 sandalye (Yüzde 24.7), DYP 59 sandalye (Yüzde 19.1) çıkardı. Yüzde 8.5 oy alan DSP ise milletvekili çıkartamadı.

20 Ekim 1991 erken seçimi, Mesut Yılmaz’ın ANAP’a Genel Başkan olunca yaptığı hamle olmakla birlikte geri tepen hamle de oldu. ANAP iktidardan düştü, DYP birinci parti oldu ve seçim sonrası DYP-SHP koalisyonu kuruldu. Toplam 450 sandalyeli Meclis’te DYP 178 sandalye (Yüzde 27), ANAP 115 sandalye (Yüzde 24), SHP 88 sandalye (Yüzde 20.8), RP 62 sandalye (Yüzde 16.9) ve DSP ise 7 sandalye (Yüzde 10.7) sahibi olabildi.

24 Aralık 1995 erken seçimi, Özal’ın vefatı sonrası Demirel’in Cumhurbaşkanı seçilmesiyle başlayan süreçte yaşandı. DYP’nin başına Tansu Çiller geçti. Bir Orta Asya gezisindeyken iktidar ortağı SHP’nin Genel Başkanı Hikmet Çetin, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz’la erken seçim için anlaştı. DYP’li Hüsamettin Cindoruk da, Çiller’in dönüşünü beklemeden partide ara seçim kararı aldı. Sonunda, DYP önceki seçime göre yüzde 7.3’lük bir oy kaybı yaşadı.Toplam 550 sandalyeli Meclis’te RP 158 sandalye (Yüzde 21.4), DYP 135 sandalye (Yüzde 19.7), ANAP 132 sandalye (Yüzde 19.2), DSP 76 sandalye (Yüzde 14.6) ve CHP 49 sandalye (Yüzde 10.7) kazandı.

18 Nisan 1999 erken seçimi,ANAP-DSP-DTP koalisyonuna dışarıdan destek veren CHP’nin, Türkbank skandalı sonrası desteğini çekmesiyle gündeme geldi. Toplam 550 sandalye için yapılan seçimde birinci parti olan DSP yüzde 22.2 ile 136, MHP yüzde 18 ile 129, FP yüzde 15.4 ile 111, ANAP yüzde 13.2 ile 86  ve DYP yüzde 12 ile 85 sandalye kazandı. CHP ise Meclis’e giremedi.

3 Kasım 2002 erken seçimi, Marmara Depremi sonrasındaki ekonomik kriz 2001’de Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in Başbakan Bülent Ecevit’e Anayasa kitapçığı fırlatması ile siyasi krize dönüşünce yaşandı. Meclis’teki bütün partiler baraj altında kaldı. Kurulduğu bir yıl olmayan AKP yüzde 34’le iktidar oldu. CHP ikinci parti olarak Meclis’e girdi. Toplam 550 sandalyede 365’ini Yüzde 34.3’lük oyla AKP, 177’sini Yüzde 19.4’lük oyla CHP ve 8’ini de yüzde 1’lik oyla bağımsızlar kazandı.

Sonuç olarak, şunu söyleyebilirim;

Tablolar, erken seçimlerin, mevcut iktidarları hüsrana uğrattığını gösteriyor. Bugün öyle olur mu bilinmez, ama eldeki veriler bu istatistiklerin pek de yanılmayacağına işaret ediyor.

Birileri erken seçim mi dedi ?

 

Öyleyse, bu gerçeği de göz ardı etmemek gerekir…

Bu yazı toplam 223 defa okunmuştur
Önceki ve Sonraki Yazılar
Arşivi