Uzmanından alzheimer uyarısı!

Acı bir ayrılık, aylar süren bir hastalık, kaybedilen bir sınav ya da yapılan hatalar sonrası herkes en az hayatında bir kez olsun hafızasının silinmesini hayal etmiş, o anları hiç yaşamamış olmayı arzu etmiştir; ancak bazen hatırlamak kadar unutmak da zarar veriyor.  Medical Park Gebze Hastanesi Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Z. Duygu Ekmekçi Doğan, Alzheimer hastalarının hayatlarında değişenin sadece unutmak olmadığını kişinin karakterinin de değişebileceğine dikkat çekti.

Demans (bunama) beyin hücrelerinin hasarına ve kaybına yol açan hastalıkların belirtileridir. Hafızada bozukluk, günlük yaşam aktivitelerinde ilerleyici gerileme, çeşitli psikiyatrik semptomlar ve davranış bozukluklarıyla karakterizedir. Günümüzde, özellikle ortalama yaşam beklentisinin giderek arttığı gelişmiş ülkelerde, henüz etiyolojisinin aydınlatılamamış ve kesin tedavisinin bulunamamış olması nedenleriyle de en önde gelen hastalık ve hastalığa bağlı ölüm nedenlerinden biri olmaktadır.

Yaşlılığa bağlı hastalıklarda artışların yükseldiği Türkiye’de 65 yaş ve üstü yaşlı nüfus oranı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2023’te yüzde 10’un üzerine çıkacak. Dolayısıyla, demans  hastalıklarının görülme sıklığının büyük bir hızla artacağı tahmin edilmektedir. Türkiye’de Alzheimer hastalığından ölen yaşlı nüfus oranı 2012’de yüzde 3,4 iken, 2013 yılında yüzde 3,6’ya yükseldiği bildirilmiştir.

Alzheimer hastalığı en sık görülen bunama nedenidir. Hastalık genel olarak erken, orta ve ileri olmak üzere üç evreye ayrılır. Hastalar zaman içerisinde erken evreden ileri evreye ilerlerler. Alzheimer hastalığında başlangıçta hafif bir unutkanlık vardır. Zamanla unutkanlık giderek artar ve hasta yeni olayları hiç kaydedemeye başlar. Yeni bilgileri öğrenmekte, kaydetmekte ve hatırlamakta güçlük çeker.

DEMANS SADECE UNUTKANLIK DEĞİLDİR

Unutkanlık dışında hastalarda çeşitli davranış bozuklukları da görülebilir. Alzheimer hastalarının yakınları ve bakım verenleri için hastalığın en zor belirtilerinden biri demansa bağlı ortaya çıkan bu davranış bozukluklarıdır.  Hastaların %80-90’ında en azından bir stres verici nöropsikiyatrik veya davranışsal belirti görülür. Bu belirtiler hastalığın her evresinde hatta klinik olarak demans tanısı konulmadan önce de var olabilirler. Kişilik değişiklikleri, depresyon veya anksiyete çok erken dönemlerde görülebilir. Uzm. Dr. Z. Duygu Ekmekçi Doğan Demansa bağlı davranış bozuklukları arasında içine kapanma, sinirlilik/saldırganlık, şüphecilik, amaçsız gezinme, hayaller görme, uykusuzluk veya aşırı uyuma, kişilik değişiklikleri, iştah ve cinsel davranışla ilgili psikiyatrik sorunlar, kaybolma ve eşya saklamayı da ekliyor. Hastalığın herhangi bir evresinde hastalar huzursuz ve endişeli olabilir ve çevresindekilere sözel ve fiziksel şiddette bulunabilirler. Gerçekte var olmayan şeyleri görebilir veya işitebilirler, örneğin önceden vefat etmiş yakınları sanki oradaymış gibi onlarla konuşabilirler. Televizyonda izlediği kişiler gerçekte varmış gibi davranabilir, odanın içinde olduklarını söyleyebilir. Hasta eşyalarını saklayabilir ve sonrasında nereye koyduğunu unutarak başka birisinin eşyalarını çaldığını söyleyebilir. Aldatıldığı veya ona yalan söylendiği şeklinde şüpheci düşünceleri olabilir. Böyle bir şey olmasa bile, aile üyelerinin veya bakım verenin ona kötü davrandığını söyleyebilirler. “ dedi.