STRES ÇARKINDAKİ GÖRÜLMEYEN TEHLİKE

Son zamanların popüler oyuncağı stres çarkının bazı ülkelerde yasaklanmasıyla birlikte ülkemizde de tartışmalar artmış durumdadır. Oyuncağın dikkat dağıtıp dağıtmaması konuşulurken önemli bir diğer nokta olan bağımlılık konusu gözden kaçmaktadır. Zaman zaman bu ve benzeri oyuncakların popüler olduğunu dile getiren Uzman Klinik Psikolog & Pedagog Gülşah Öztürk Erten, özellikle çocuk ve gençler arasında hızla yayılmakta olduğunu belirtiyor. Başta masum gözüken bu oyuncaklar zamanla bağımlılık derecesinde ilgi gördüğünde tepkiler başlıyor.

STRES ÇARKINDAKİ GÖRÜLMEYEN TEHLİKE

Bağımlılık tüm zararlarına karşı kişinin iradesinin devre dışı kalması, sürekli aynı etkinlikle meşgul olarak kontrolünün kaybolması durumu olarak tanımlanabilir. Durumun devam etmesine engel olunmadığı takdirde kişinin davranışsal, duygusal, sosyal ve akademik olarak olumsuz etkilenmesi söz konusudur.  

TEMELİNDE RUHSAL BOŞLUĞUNUN DOLDURULMASI YATIYOR 

Bağımlığın temelinde ise ruhsal boşluğun doldurulması bulunmaktadır. Bu açıdan bakıldığında öz güven sorunu yaşayan, sosyallikten uzak, kendini değerli ve yeterli hissetmek isteyen, bu oyuncaklarla dikkat çekip görülmeye çalışan çocuklar olduğunu söylemek mümkündür. Sürekli bir şeylerle meşgul olma çabası; anda kalamamak ve düşünmekten kaçınmak olarak yorumlanabilir.

KISA SÜRELİ RAHATLAMA SAĞLIYOR AMA...

Bu açıdan bakıldığında, bu tür oyuncaklar birçok çocuk için sosyal ortamdan uzaklaşacağı, sorumluluklarıyla yüzleşmekten kaçacağı zaman oluşturmaktadır. Çocuklar için kısa süreli rahatlama sağlasa da uzun vadede bakıldığında duygusal ve sosyal sorunlar yaratabilmektedir.

SPOR VE HAREKETLİ OYUNLAR

Bu tür oyuncaklara olan ilginin artmasının bir diğer sebebi olarak çocukların hayatında spor ve hareketli oyunların yerinin azalması gösterilebilir. Önceden açık havada, parklarda, sosyal etkileşimin fazla olduğu oyunlar söz konusu olurken günümüzde tek başına oynanan hatta sanal oyunlar tercih edilmektedir. Yapılan araştırmalar yalnız oynanan oyunların sosyallikten, yenilmekten kaçma dolayısı ile acı veren eylemden uzaklaşma olarak tercih edildiğini ortaya koymuştur.

İNSAN ACIDAN KAÇAR HAZ VEREN EYLEMLERE YÖNELİR 

Bağımlılıkta ise dopamin seviyesi artar ve haz alınır. Dopamini arttırmak ise hoşa giden şeyin tekrarlanması ile mümkündür. Bu sistemin fazla uyarılması ise bağımlılık sürecini başlatır.

ÇOCUĞUN İHTİYACINI ANLAMAK İÇİN BİR FIRSAT

Bu bilgilerden yola çıkarak stres çarkı ve benzeri oyuncakların genel olarak çocuklar üzerindeki etkilerine bakmak için çocukların hangi amaçla bu oyuncaklara yöneldiğine dikkat etmek gerekir. Stres çarkının, çocukların ihtiyaçlarını anlamamız için bize fırsat sağlayan oyuncaklar olarak görülmesi ve bu alanlarda çocukların desteklenmesi yasaklardan çok daha etkili olacaktır.