Ücret endekslemesi veya Eşel mobil sistem, ücretli ve maaşlıları, hayat pahalılığı karşısında korumak amacıyla fiyat artışlarıyla doğru orantılı olarak gelirlerinin artmasının sağlanmasıdır. Diğer bir deyişle geçmiş dönem enflasyon oranlarına göre ücretlilere otomatik zam yapılmasıdır. (Alıntıdır)
Petrol-İş Sendikası Genel Merkezi’nin 03 Eylül’de gerçekleşen kongresinde aynı zamanda Gebze Şube eski Başkanı olan Genel Başkan Süleyman Akyüz ile yarışan ve 126’ya 124, iki oy farkla genel başkanlığı ıskalayan Petrol-İş Gebze Şube Başkanı Eyüp Akdemir, o kongrede anlatıp önerdiği eşel mobili Trelleborg’da uyguladı.
ŞALTERİ İNDİRDİLER
Şubenin örgütlü olduğu Fransa merkezli, İsviçre merkezli, Gebze’de iki fabrikada emek yoğun iş olmasından ötürü tamamı erkek 230 civarı çalışanı olan Trelleborg’da 01 Temmuz’da başlayan toplu sözleşme görüşmelerinde son toplantıda tıkanma olunca işçiler 16 Eylül’de üretimi durdurdu. İki gün fabrikada kaldı. İki tarafın görüşmeleri sonrası işçiler fabrikayı boşalttı ancak toplamda 8 gün boyunca üretim yapılmadı. 26 Eylül’de imzalanan toplu sözleşme ile edinilen kazanımları Şube Başkanı Eyüp Akdemir şöyle sıraladı:
KIDEM ZAMMI İLE YÜZDE 114 ARTIŞ
“İlk üç ayda, kıdem zammını da ilave ettiğimizde maaşlarda yüzde 114 artış oldu.
Kabaca enflasyon seyirlerini de tahminen, yıllık sözleşme mantığı üzerinden; yüzde 155-160 civarında bir maaş artışı öngörüyorum.
Maaşlarda 1.5 katı kadar artış sağlandı. 13 bin 725 TL ortalama çıplak ücretle sözleşmeyi görüşmeye başladık. 24 bin 500 TL de giydirilmiş ücretimiz vardı.
İlk etapta, ilk üç aylık dilimde kıdem zammı dâhil brütte 29 bin TL seviyesine taşımış olduk. Neti, 21 bin liradır. Sosyal haklar dahil edildiğinde giydirilmiş maaş, ilk üç aylık dilimde 40 bin lira seviyesine yaklaşır.
Dört ikramiyemiz var. Diğer sosyal hakların tamamıyla birlikte bu dönemde iki yeni sosyal hak geliştirmiş olduk.
Yıl sonuna geldiğimizde; 3 aylık dilimlerdeki zarfları eklediğimizde 2024 yılının temmuz ayına geldiğimizde 40 bin lira bandının üzerine gelebileceğini öngörüyoruz.”
Üçer aylık sözleşme dilimlerinin ilkinde yüzde 97 ücret artışı yapıldığını kaydeden Akdemir, “Ve aynı zamanda her kıdem yılına yüzde 2’lik ücret artışıyla birinci üç aylık kısmı yönetmiş olduk. İkinci ve üçüncü üç aylık dilimlerde enflasyon + 1 puan, Diğer üç aylık dilimlerde de enflasyon + 2 puan şeklinde bir denge kurduk, ücret maddesiyle. Dolayısıyla buradaki ücret maddemizin mutabakat zemini yakalanmış oldu. O mutabakatın sonunda iş yerinde sosyal haklarımızda yüzde 130 oranında artış sağlandı” dedi. Akdemir diğer iki kazanımı şöyle sıraladı:
HER ÜYEYE 5 BİN LİRA SAĞLIK YARDIMI
“ Yine bu döneme dair tamamlayıcı sağlık sigortası kapsamında üyelerimizin tamamına yönelik uygulama halindeki sağlık sigortasına yeni dönemde eş ve çocukların da eklenmesini talep etmiştik. Ancak bütçe çok uygun olmadığı için talebimizi sağlık yardımına çevirdik. Her üyemize sağlık yardımı adı altında 5 bin lira, yeni bir madde geliştirildi.
VERGİ ADALETSİZLİĞİ EN BÜYÜK PROBLEM
Vergi adaletsizliği işçi sınıfının en büyük problemlerinden bir tanesi. Yaklaşık üç dört dönemdir bunu çok ön plana çıkartıyoruz ve toplu sözleşmelerde vergi kayıplarına karşılık işverenlerimizi de zorlamayı ön plana çıkartıyoruz. Hükümet ile mücadelemizde ilgili taraf olarak işverenleri de yanımıza çekme gayretindeyiz. Bu vergi kayıplarının, vergi adaletsizliğinin en azından belirli bir düzene oturtulması noktasında yaklaşımımız var.
VERGİ KAYBINI 8 BİN LİRA TUTARINDA GİDERDİK
Vergi kayıplarına karşılık da işverenlerimizden bir para istiyoruz. Bu zorlanmayı hissetsinler. Aynı zamanda da Hükümet nezdinde bir taraf olarak yanımızda dursunlar düşüncesi hasıldı. Vergi kayıplarımıza karşılık da herkese 8 bin lira, vergi kaybını karşılayabilecek bir para koymuş olduk, bu birinci yıl içindi. İkinci yılda da herkesin ücretinin yarısı kadar bir rakam oluşacak sözleşmede.”
KONGREDE ANLATTI SAHADA UYGULADI
Başkan Akdemir, toplu sözleşmede böylesi bir kazanımı getiren eşel mobil uygulamasına dair şunları kaydetti: “Sendikamız genel merkezinin genel kurulunda da söylemiştim. Türkiye’de enflasyon dengelerinin aylara yönelik farklılık gözettiğini, dolayısıyla sözleşme dönemlerinde Hükümet tarafından enflasyonun baskılandığı, zam dönemlerine refere (bahsetmek) edileceğimiz enflasyon oranının düşük çıkartıldığı çok aşikar şekilde gözlemleniyor. Bu aradaki kayıpları eritmek için refah payını zaman zaman yönetiyor, zaman zaman yönetemiyoruz. Burada bir eşel mobil sisteminin bir mantığını getirmiştim genel kurulda.
Dolayısıyla yolda değişkenliklerini, farklılıklarını en azından ay bazında da olsa o farklılıkları ücretimize ilave etmemizin bu süreçte daha doğru olacağı kanaatini ortaya koymuştum. Bunun üzerine buradan bir yol aralandı ve üçer aylık bir sözleşme dilimi ortaya koyduk.”
26 EYLÜL, 03.00’TE İMZALANDI: “Sözleşmenin diğer teknik, hukuki içerikli bir takım maddeler kendi içerisinde kuruldu. Günün sonunda da, 25 Eylül’ü 26 Eylül’e bağlayan gece sabah 03.00 gibi toplu sözleşmeyi bitirmiş olduk. 26’sında da işyerinde temsilci arkadaşlarımızın açıklamasıyla bu süreç sonlandı.”
KISA VADEDE YENİ YATIRIM GÖZÜKMÜYOR: Eyüp Akdemir, “Şirketin kısa vadede Türkiye’de yeni bir yatırımı gözükmüyor. Ama endüstriyel olarak mevcut varlığını optimal (en uygun) seviyede sürdürecek gibi gözüküyor” dedi.
Eşel mobil için tüm sendikalar kafa yormalı
Söz konusu sözleşme ile tabanın beklentilerini ciddi anlamda yönettiklerini düşündüğünü kaydeden Akdemir, diğer sendikalara da çağrıda bulundu: “İmzaladığımız sözleşmeyle ilgili hiçbir arkadaşımızdan olumsuz bir cümle duymadık ve ülkenin içinde bulunduğu bugünkü koşullara baktığımızda iyi bir ücret dinamiğine ulaştık. Fakat Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik durum üzerinden değerlendirdiğimizde bugünden ne yaparsanız yapın süreç ilerlediğinde 2-3 ay sonra ekonomideki durumdan kaynaklı ücret erimesini, alım gücündeki daralmayı hepimiz yaşıyoruz zaten.
YOLDA YENİ FORMÜLLER ÜRETMELİ
Her seferinde farklı farklı tartışmalar çıkıyor. Bu sadece buranın özelinde değil diğer işletmelerimizde de hakeza aynı. Yolda yeni formüllerle, yeni ve farklı modellemelerle, böyle bir enflasyona maruz kalmanın veya asgari ücret politikasına ezilmenin formüllerini oluşturmalıyız. Sadece Petrol-İş üzerinde değil Türkiye işçi sınıfını temsilen tüm sendikaların bu konuyla ilgili kafa yorması gerektiğini düşünüyorum. Bu detayla ilgili de yolda çalışmalarımız devam ediyor. Mutlaka sonuç çıkacaktır.”
Fiili greve işçi iradesiyle çıkıldı. Sendika yönetti
Trelleborg işyerinde daha önceki yıllarda da sözleşme tıkanmış, işçiler 43 gün süreyle greve çıkmıştı. Sekiz günlük fiili grevde ise işçiler, istediğini edindi. Petrol-İş Gebze Şube Başkanı Eyüp Akdemir süreci şöyle izah etti:
İŞÇİ BEKLENTİYE GİRMİŞTİ
“Görüşmelerimiz normal seyirde devam ederken sondan bir önceki toplantıda kritik bir süreç yaşadık. Uzun bir toplantı trafiğimiz oldu, iki gün sürdü. İki günün sonunda hiçbir şey çıkmadı. İki günlük sürede işçi bir beklentiye girdi. ‘Toparlanıyor. Bitiyor, bitmek üzere’ anlayışıyla hareket edince günün sonunda bu beklentiyi yönetmek zor oldu.
BİR ŞEY YAPMALI, YAPMALIYIZ
İşyerine gidip bu süreci açıklarken işçiler, ‘Bir şeyler yapmalı, yapmalıyız. Bu işyeri bizi sürekli grevle sınıyor. Bizi yine grev sürüncemesine mi sokacak. Geçmişte 43 günlük grevimiz olmuştu. Yine aynı süreci mi yaşayacağız? Bizi grevle mi terbiye etmeye çalışıyor işveren?’ diye düşünmeye başladı ve ‘Gerekirse fiili grev yaparız’ yaklaşımı ortaya çıktı.
SÜRECİ YÖNETMEKLE YÜKÜMLÜYÜZ
Biz de sendika olarak bu sürecin yönetmesiyle yükümlüyüz. O noktada da planlı bir şekilde, 25 Eylül tarihine toplantı kararı alınarak süreç yönetildi. 8 gün süresince üretimden gelen gücümüzü kullandık.
İLK DEFA, DEĞİŞİK BİR MODELLEME
Gün içinde taleplerimizi yeniledik. Israrcılığımızı söyledik. İşveren de yol haritası bulmak için bir takım yaklaşımlar ortaya koydu. Günün sonunda karşılıklı mutabakata varacağımız noktaya geldiğimizde de ücret politikası bakımından bu dönemde ilk defa değişik bir modellemeyi, Trelleborg özelinde izledik.
İŞÇİNİN TUTUMU CİDDİ VESİLE OLDU
Bu süreçte bir takım riskli kararlar almak durumunda kaldık. En azından işverenin, grevle bizi terbiye edeceği endişesini fiili grevle birlikte giderdik. Biz her koşulda her şartta bu tavrımızı ortaya koyabiliriz mesajını işverene net bir şekilde vermiş olduk. Bu tutum toplu sözleşmenin tamamlanıp bitmesine ciddi anlamda vesile olmuştur.
TEŞEKKÜR EDERİM: Eyüp Akdemir sözlerini, “Bu süreçte emeği geçen başta Trelleborg çalışanı arkadaşlarımızın duruşuna, tavrına, tutumuna teşekkür ediyorum. Temsilci arkadaşlarımıza, şube ve genel merkez yönetimine bu anlamda teşekkürlerimi sunuyorum. İnşallah daha güzel sözleşmeler yapmayı diliyorum” diyerek tamamladı. Temsilcilerden bir grup, Corning grevine geçen hafta Gebze Sendikalar Birliği’nin destek ziyaretinde, fabrikaya doğru yürürken.
HABER MERKEZİ