Kuzey Irak’taki referandum bugün yapılıyor. Sınırda eller tetikte bekleyiş sürerken, Barzani’nin referandumdan sonra atacağı adımlar merak ediliyor. Yüksek tansiyon piyasalara yön veriyor.
Irak Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani'nin bağımsızlık referandumu ısrarını sürdürmesi askeri tansiyonun yükselmesine neden oldu. Bugün yapılacak referandum para piyasalarında gerilimli bir atmosfer yarattı. Milli Güvenlik Kurulu ve Bakanlar Kurulu'nun referandum konusundaki uyarılarının ardından son hamle ise Meclis'ten geldi.
Kuzey Irak yönetimine ‘askeri seçenek' dahil müdahale imkanı tanıyan Irak ve Suriye tezkeresi olağanüstü toplanan Meclis'ten geçti. Türkiye'nin, Ankara ve Lozan anlaşmalarındandoğan haklarını kullanmaya hazır olduğunu ilan etmesi askeri seçeneğin masada hazır beklediğinin en açık işareti olarak yorumlanıyor.Referanduma saatler kala İran'ın dün Erbil'in dağlık bölgelerini top atışıyla vurması savaş ihtimalinin ne kadar yakın olduğunu bir kez daha gösterdi. Geçen hafta boyunca Borsa İstanbul'da sert satışlar yaşanmasına, döviz piyasalarının hareketlenmesine neden olan referandumda ikinci perde açıldı. Barzani'nin bağımsızlık ısrarını sürdürmesi durumunda para piyasalarında gerilimin artması beklenirken, geri adım atması durumunda ise hızlı bir geri dönüş yaşanabilir. Her iki durumda da bu hafta para piyasalarında dalgalanmalar yaşanması kaçınılmaz görünüyor.
YELLEN VE ALMANYA ETKİSİ
Bölge ülkelerinin tamamının karşı çıktığı referandumdan sonra Irak'ın petrol yataklarının yüzde 40'ına sahip Kerkük'ün statüsü ise ayrı bir çatışma yaratabilecek potansiyele sahip. Barzani referandum sürecine Kerkük'ü de dahil etti. Ancak bu tartışmalı karar önümüzdeki günlerde krizin merkezinin Kerkük'e kaymasına neden olabilir. Uzmanlar, referandumdan sonra Barzani'nin pazarlık masasına oturarak “bağımsızlık” kozunu kullanmayı tercih edebileceğine işaret ediyor. Özellikle Kuzey Irak ve Almanya ile ilgili gelişmelerin Türk piyasaları üzerinde baskı yarattığını dile getiren Kapital FX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, “Kuzey Irak'ta yapılacak referandumla bölgedeki gerilim yeni bir boyuta taşınacak ve bir tedirginlik unsuru olmaya devam edecek. Özellikle uzun vadede Türkiye ile bölge güçlerinin çıkarlarının çatışmasına neden olacak gelişmeler işin olumsuz tarafı. Diğer yandan, Almanya Başbakanı Angela Merkel'in Türkiye ile ekonomik ilişkilerin sınırlandırılması da Türk piyasalarını etkiliyor” diye konuştu. Türkiye'ye özgü risklerin ön plana çıkmasına karşın global piyasaların da yakından izleneceğini ifade eden Erkan şunları kaydetti: “ABD Merkez Bankası'nın (FED) yaptığı açıklamalarla ekim ayında bilanço küçültmeye başlanacak olması ve aralık ayında da muhtemelen bir faiz artırımı geliyor olması dolara küresel bazda momentum kazandırdı. Bu kapsamda FED Başkanı Janet Yellen'ın yarın enflasyon, ekonomi ve para politikası üzerine yapacağı konuşma önemli olacak.”
REFERANDUM FİYATLANDI
Piyasaların Kuzey Irak'ta bugün yapılacak referandumu fiyatladığını ancak farklı senaryoların henüz fiyatlanmadığını belirten Alnus Yatırım Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Vahap Taştan, “Yatırıcımlar bu konuda iyimser” dedi. Taştan, “Atılan adımlar referandumun yapılacağını gösteriyor. Ama bu şu demek değil; referandum yapıldı ve anında bağımsızlık ilan edilecek. Türkiye'nin ise sınıra yığınak yapması, Irak'ın toprak bütünlüğüne zarar geldiği anda saklı olan haklarını kullanacağına yönelik algı yaratıyor. Piyasanın şu anda böyle bir sıcak çatışmayı tam olarak fiyatladığını düşünmüyorum. İlk olarak diyalog yolları açık olacaktır” dedi. Taştan, “Referandum yapılacak, daha sonra diyalog arayışı başlayacak”diye konuştu.
GERİLİM YENİ BİR BOYUT KAZANDI
Para piyasalarının haftaya Kuzey Irak'ta yapılacak bağımsızlık referandumu ile başlayacağını dile getiren Nişantaşı Üniversitesi Ekonomi Masası Direktörü Murat Tufan, “Böylece hafta boyunca yaşadığımız Kuzey Irak gerilimi yeni bir boyut kazanmış olacak” dedi. Referandum öncesinde piyasalarda TL varlıklarının geçen hafta bir miktar değer kaybettiğini dile getiren Tufan, “Kuzey Irak referandumundan çıkabilecek sonuçlara göre Türkiye'nin olası bir askeri müdahalede bulunma ihtimali TL varlıklarını olumsuz etkileyebilir” diye konuştu. FED etkisiyle kritik seviye olan 3.50 lira direnç civarlarını test eden dolar için yine 3.5150 – 3.500 lira bölgesinin belirleyici olacağını dile getiren Murat Tufan, “Bu bölgenin geçilmesi halinde yükselişlerde 3.54 lira bölgesi gündeme gelebilir. Borsa İstanbul'da ise satış baskısı daha fazla hissedilir” dedi.
Kaynak sözcü