Bunlara “Parkinsonizm” veya “Parkinson sendromları” adı verilir. Değişik nedenlere bağlı ortaya çıkabildikleri için normal Parkinson tedavisinde verdiğimiz ilaçlara yanıtsız olabilirler. Bunların bir kısmı Parkinson bulguları ile diğer sistem bulgularının birlikte olduğu Parkinson-artı sendromlar ve ikincil (sekonder) parkinsonizm dediğimiz hastalıklardır. Sekonder parkinsonizm; damar hastalıklarına, enfeksiyonlara, tümörlere, ilaçlara ve bazı toksik olaylara bağlı olabilir. Bu nedenle öncelikle bunların ayırıcı tanılarının yapılması ve tedavinin buna göre planlanması çok önemlidir.
Parkinson Nedir?
Parkinson, ilerleyici nörolojik bir hastalıktır ve ilk işaret olarak hareketle ilgili problemler doğurur. Sağlıklı bir vücut, beyindeki dopamin adı verilen bir madde ile düzgün ve koordineli kas hareketleri sağlar. Dopamin maddesi de beyinde "Substantia Nigra" adı verilen bölümünde üretilir. Parkinson hastalığında "Substantia Nigra" bölümündeki hücreler ölmeye başlar ve dopamin seviyesi düşer. Bu durumda da Parkinson hastalığı ortaya çıkar.
1817 yılında titrek felç olarak literatüre geçen Parkinson, sıklıkla 40 ila 70 yaş aralığındaki kişilerde ortaya çıkar. Fakat 20 ila 40 yaş aralığında görülme sıklığı yaklaşık 55 oranındadır.
Parkinson Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Parkinson hastalığı hareketlerin yavaşlaması (bradikinezi), özellikle istirahat halinde ortaya çıkan tiremeler (tremor), kaslarda katılık ve sertlik (rijidite), postür reflekslerinde azalma gibi 4 ana belirtisi vardır. Bunların yanında birçok diğer sistem bulgusunun da olabildiği yavaş ilerleyici bir beyin hastalığıdır.
Titremeler özellikle hasta istirahat durumunda iken ortaya çıkar. En sık ellerde, daha az oranlarda ise ayaklarda, çene ve dudaklarda görülür. Çok önemli bir belirti olmasına karşın Parkinson hastalarının hepsinde titreme görülmeyebilir.
Hastalık ilerledikçe “fleksiyon postürü” dediğimiz, vücudun öne ve yanlara doğru eğilmesi, “donma” diye isimlendirdiğimiz harekete başlamada zorluk, unutkanlık, psikiyatrik bulgular, kabızlık gibi sindirim sistemi bulguları, ürolojik belirtiler, uyku bozuklukları gibi diğer sistem etkilenmeleri de ortaya çıkmaktadır. Uyku bozuklukları hastaların çoğunda görülmektedir.
Parkinson Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?
Hastalığın tanısı nörolojik muayene ile konulmaktadır. Hastalığa özel herhangi bir laboratuvar tetkik bulunmamaktadır. Bazı tetkikler destekleyici ya da başka hastalıkları dışlayıcı olarak yapılabilmektedir.
Parkinson Hastalığının Tedavisi Var mıdır?
Hastalığın ilerleyişini tamamen durduracak bir tedavi yöntemi yoktur. Hastalık insanların yaşam süresini kısaltmaz, mevcut bulguların tedavisi ile de hastalar yıllarca yaşam kalitesini belirli seviyede tutarak tedavi edilebilirler.
Tanı doğru konulmuş ise Parkinson hastalığı tedaviye çok iyi cevap vermektedir. %90’ların üzerinde iyi yanıt alınmaktadır. Tedaviyi; ilaç tedavisi, cerrahi tedavi ve diğer yöntemler olarak sınıflandırabiliriz. Tüm bu tedavi planlarının bu konuda deneyimli bir Nörolog tarafından yapılması önemlidir. Çünkü elimizde çok çeşitli ve etkili ilaçlarımız vardır.
Tıbbi tedavide verdiğimiz ilaçlar dopamin eksikliğini azaltmaya yönelik olan dopaminin beyinde yıkımını engelleyen, beyinde uzun süre kalmasını sağlayan, dopamin gibi etki gösteren ilaçlar ya da dopaminin kendisini verebiliyoruz. Etken maddesi levodopa olan ve beyne kolay geçebilen ilaç en etkili ilacımızdır.
Yıllarca düzenli kontrollerle bu tedaviler sayesinde hastalarımızın günlük yaşantılarını belirli bir seviyede tutabilmekteyiz. Ancak ilerleyen yıllarda hem hastalığın ilerlemesi hem de ilaçların yan etkileri ile başka sorunlarla karşılaşabiliyoruz.