Geçenlerde kızım “anne” dedi “hani bir türkü var ya, yüksek yüksek tepelere ev kurmasınlar/annesinin bir tanesini hor görmesinler, diye. Ben küçükken bu tepelere kurulmuş evlerin çatılarını mor olarak hayal ederdim. Meğer ‘hor’u ‘mor’ zannedermişim.”
Çocukların soyut kavramları anlama, onlara anlam verme yaşlarının on bir veya on iki olduğu belirtiliyor. Peki bu yaşlara kadar ailesinden, büyüklerden soyut anlamlı sözcükler duyan çocuklar bu sözcükler karşısında ne düşünüyorlar, onlara nasıl anlamlar yüklüyorlar?
Soyut düşünemedikleri için duydukları kelime ya da deyimleri mecazi yönleriyle kavrayamıyorlar. Mesela, midem zil çalıyor deseniz onlar gerçekten midenizde bir zil olduğunu ve onun çaldığını düşünürler, açıklama yapmazsak.
Bu konuda özel bir çalışma yapılmış mı bilmiyorum ama çocuklar duyduğu soyut kavramları anladıkları gibi somutlaştırmalarının yanında, çok güzel öyküler de uydurabilirler.
Öyle sanıyorum ki hepimiz, çocukluğumuzda anlayamadığımız soyut kavramlara komik somutlaştırmalar yaparak anlam katmışızdır.
Mesela ben, her ramazan geldiğinde ‘oruç tutmak’ deyimi ile birlikte çocukluğumu hatırlar, gülerim. Çünkü, çocukken ‘oruç’ adında, ördek biçiminde bir hayvanın var olduğunu düşünürdüm. Bu hayvan beyaz renkli, üzerinde siyah küçük benekleri olan bir hayvandı. Geceleri yattığımız odaların köşelerine gelip tünerler ve insanlarda onları sahur dedikleri zamanda yakalayıp yerler zannederdim.
Çok merak ederdim bu ‘oruç’u nasıl tutuyorlar? Oruçlar kaçmıyorlar mı, onlar kaçarken insanlar peşlerinden koşuyorlar mı, nasıl yakalıyorlar yani tutuyorlar?
Beni de sahura kaldırsınlar isterdim ama kimse kaldırmazdı. Bazen gürültülere uyanır, hemen odamın köşelerine bakardım, oruçları göremezdim “yakalamışlar” derdim.
Böyle düşündüğümde galiba beş veya altı yaşlarındaydım. Daha sonraları oruç tutmanın sahurdan iftara kadar hiçbir şey yiyip içmemek olduğunu öğrendiğimde ne yaptım hatırlamıyorum.
Sizlerin de çocukluğuna dair, soyut kavramları anlamlandıramadığınız için farklı hayalleriniz, korkularınız, öyküleriniz olmuşsa mutlaka not alın. Açıkçası böyle bir çalışma yapmak da isterdim. Eminim ortaya çok renkli konular ve hayaller çıkacaktır.