Yerel seçimlerde vatandaşların kalbini ve oylarını kazanmaya çalışan belediye başkan adayları için bir araştırma yaparak ortak bir grup raporu sunduk yıllar önce. Yönetici eğitimleri verdiğim ve uzun yıllar yerel yönetimlerin her kademesinde çalıştığım için, konuya doğal olarak hâkim olmam sebebi ile bu araştırma grubunda yer almıştım. Grubun içinde akademisyenler, siyasiler, sivil aktivistler, iş adamları ve sanatçılar da yer alıyordu.
Kararsız seçmenlerin düşüncelerini özetleyen bir odak grup raporu yayınladık. Raporun bulgularına dayanarak, vatandaşlar tarafından en çok değer verilen ve “başarılı bir belediye başkanı” olarak somutlaştırılan birkaç özellik ve davranış belirlenmişti.
1989 yılında Ankara’da başladığım “Belediyecilik” kariyerimin her evresini her şeye rağmen insanlığa fayda sağlamış ve güzel izler bırakmış olarak niteliyorum. Birbirinden farklı bakış açılarına sahip belediye başkanları ile resmi olarak tam zamanlı çalışırken, sayısını şuan bilemediğim kadar yerli ve yabancı belediye başkanı ile proje ortaklıkları ile omuz omuza verdik. Gelecek nesillerin bizleri güzel hatırlayacağı çalışmalara imza atmak şuan vicdanımı rahatlatıyor. Bahsettiğim ve hazırladığım raporda yer alan başarılı belediye başkanının özellikleri şöyle sıralanıyordu ve sanırım benim ütopyam da hep böyle bir başkanla birlikte kent için üretmek oldu her zaman…
Başarılı bir belediye başkanı şeffaftır ve hesap verebilir.
Vatandaşlar dürüstlük sergileyen belediye başkanlarına güvenirler. Şeffaflık ve hesap verebilirlik, iyi yönetişimin özüdür; bu nedenle seçmenlerini düzenli bir şekilde bilgilendiren sağlam karakterli bir başkandır.
Başarılı bir belediye başkanı net sonuçlar verir ve iyi iletişim kurar.
Vatandaşlar, gözle görülür iyileştirmeler başlatan bir belediye başkanına değer verir. Bu nedenle, gözler önüne konan gerçek işler önemli bir başarı ölçütüdür. Aynı zamanda etkili bir iletişim kurmalı ve vatandaşların ihtiyaçlarına açık olmalıdır. Kararsız seçmenler, belediye başkanlarının ciddi, duyarlı, iletişimsel, erişilebilir ve seçmenlerine karşı saygılı olmalarını beklerler.
Başarılı bir belediye başkanı belediye organlarını verimli bir şekilde yönetir.
Bir belediye başkanı, belediyenin vatandaşlara mümkün olan en iyi hizmeti vermesini, personelin yetkin olmasını, vatandaşların sorunlarına ve ihtiyaçlarına tam olarak cevap vermesini sağlamalıdır. Etkin belediye yönetimi ayrıca bilgi paylaşımını ve sivil katılım için kullanımı kolay kanalların geliştirilmesini gerektirir.
Başarılı bir belediye başkanının vizyonu vardır ve politikaların devamlılığını sağlar.
Sadece vatandaş odaklı ve kanıta dayalı politikalar üretmesi ve uygulaması başarı değildir, aynı zamanda bunların devamını ve tamamlanmasını da garanti etmesi beklenir başkandan. Ardından, zayıf altyapı ve yüksek kentsel yoğunluktan kaynaklanan sorunlar gibi en acil sorunları ele alan politikalar oluşturmalıdır. Belediyenin tüm bölgelerine yatırım yaparak tüm sakinleri ve grupları hedef almalı, vatandaşları için en iyi yaşam kalitesini sağlamalıdır. Vizyoner başkanlar, etkisi olmayan politikaların aksine kaliteli liderlik, stratejik bir yaklaşım ve net bir öncelikler dizisi sağlamalıdır. Vatandaş seçtiği başkanın net vizyonunu görmek ve anlamak ister. Geçici görsel şov niteliğinde eğilimler güven ve saygınlık kaybına neden olur.
Belediye başkanlığı, Kamu CEO'larına benzer. Çünkü onlar da;
Her şeyden önce güçlü ekibini oluşturur. Zeki, farklı bakış açılarını temsil eden ve onlarla aynı fikirde olmamaya eğilimli insanları işe almalı ve ardından işlerini yapmaları için onlara yetki vermeleri gerekir. İyi belediye başkanları, bir şehri yönetmenin bireysel değil, bir takım sporu olduğunun farkındadırlar. Gücünü paylaşır. Yöneticilerine ve personeline güvenir ve onların inisiyatif almalarından hoşnut olur. Işık gördüğü personelin önünü açar. Yeni yöneticiler doğması için motive eder.
İşbirliği yapmaya hazırdır. Belediyenin diğer kurum ve kuruluşlarla sağlıklı ve fayda sağlayan ortaklıklar kurması ve sürdürmesi zor ve riskli bir iştir. İşbirliğine yönelik çok sesli bir belediye başkanlığı başarıyı getirir.
Yenilikler konusunda akılcıdır. Geçtiğimiz birkaç yıl içinde, dünyanın dört bir yanındaki belediyelerdeki inovasyon (yaratıcı yeni fikirlerin uygulanması) ekiplerinin sayısı artı. Aynı zamanda, belediye başkanları vatandaşlardan, ön saflardaki personelden ve girişimcilerden gelen yeni fikirlere açık kültürler yaratmak için daha fazla adım atıyor. İyi haber şu ki, en iyi uygulamalar ortaya çıkıyor, bu da yeni belediye başkanlarının tekerleği yeniden icat etmesine gerek olmadığı anlamına geliyor.
"Neden?" diye sorarlar… Doğru soruları sormak bir yöneticinin en temel araçlarından biridir. Belediye başkanının prensiplerine ters düşen ve rotasını değiştirecek baskılara karşı NEDEN? diye sorgulama yapması, körü körüne tüm baskılara boyun eğmemesi başkanın saygınlığını artırır.
İletişim becerileri, bir belediye başkanının hem şahsen hem de yazılı olarak kendilerini açıkça ifade etmesine olanak tanır. Seçmenlerle, diğer hükümet yetkilileriyle ve kentin birlikte çalıştığı işletmelerin temsilcileriyle konuşurken tüm iletişim becerilerini kullanmalıdır.
Karar verme becerileri, bir belediye başkanının kendisine sunulan bilgileri değerlendirmesine ve izlenecek en iyi seçenek hakkında doğru sonuca varmasına olanak tanır. Üst düzey bir hükümet yetkilisi olarak, bir belediye başkanı genellikle sakinlerini etkileyen önemli kararlar almaktan sorumlu kişidir. Ürettiği politikalar aracılığıyla belediye başkanının en iyi performansını göstermesine olanak tanır.
Ekonomik kalkınma becerileri, bir belediye başkanına büyümeyi teşvik eden planları yapmak ve uygulamak için gereken deneyimi sağlar. Kentine sağlıklı bir ekonomi sağlamak, bir belediye başkanının birincil sorumluluğu ve genellikle bir belediye başkanının beğenilmesinde en önemli faktörlerden biridir. Başkanın bir ekonomik kalkınma anlayışı olmalıdır.
Empati, bir belediye başkanının başka bir kişinin konumunu ve nasıl hissettiğini anlama yeteneğini temsil eder. İhtiyaçlarını ve belirli sorunları anlamak için sakinlerle etkileşim kurmak için kritik bir beceridir. Belediye başkanları ayrıca, kamusal meseleleri tartışırken ortak bir zemin bulmak için diğer politikacılarla empati kurmalıdır. Empatik bir belediye başkanı tüm bileşenlerine hizmet etme konusunda daha yetenekli olur.
Liderlik, bir belediye başkanının, çalışanlarına ilham verme yeteneğidir. Üst düzey bir hükümet pozisyonu olarak liderlik, bir belediye başkanının sahip olması gereken kritik bir beceridir.
Mali yönetim becerileri, sağladığı faydaları en üst düzeye çıkarmak için mevcut bütçelerini etkin bir şekilde kullanmalarına olanak tanır. Güçlü bir belediye başkanı, bütçe için nihai onay hakkına sahiptir. Mali yönetim ilkelerini anlamak, belediye başkanının finansmanı daha verimli bir şekilde tahsis etmesine ve mevcut fonların en faydalı kullanımlarını belirlemesine olanak tanır.
Siyasi anlayış, bir belediye başkanının hedeflerine ulaşmak için siyasi sektörde faaliyet gösterme yeteneğini temsil eder. Bir belediye başkanı, hem siyasi pozisyonlar ararken hem de kazandıktan sonra, kariyeri boyunca siyasi anlayışlarını kullanır. Siyaseti anlamak, bir belediye başkanının, bağlantı kurarak ve hatalardan kaçınarak siyasi gündemini ilerletmek için bir şehrin veya kasabanın siyasi yapısı içinde manevra yapmasına izin verir.
Kamu yönetimi becerileri, bir hükümetin temel operasyonları için gerekli olan görevlerin bilgisini ve uygulamasını kapsar. Bir yönetici pozisyonu olarak, belediye başkanı çoğu zaman birçok devlet dairesindeki işleri yönetmekten de sorumludur. Kamu yönetimi becerileri, belediye başkanının hükümet içindeki diğer kişilerle birlikte yapılan işleri denetlemesine izin verir.
Meslek şartı olmaması nedeniyle çoğu belediye başkanı kamu yönetimi konusunda tecrübesizdir. Geçmişte belki göze batmıyordu fakat kent yönetiminden bihaber başkanlar günümüzde kent için büyük kayıplara yol açabiliyor. Günümüzde siyaset bilimi ve işletme deneyimi olmayan kişilerin kent yönetiminde zorlanmaları kaçınılmazdır. Belki ileride bu konuda bir formasyon eğitimi şartı uygulanır. Bir fizik dersini, sadece bir fizik öğretmeni verebiliyor ise bir kenti yönetmek gibi ciddi bir iş bu kadar şansa bırakılmamalı. Unutmayın, tecrübesizlikle yönetilen bir kentte kayıpların telafisi uzun zaman alır.
SONUÇ:
Ülkemizin yenilenmesi ve saygınlığı, demokrasinin gerçek laboratuvarı olan topluluklarımızda başlar. İşte bu yüzden tüm belediye başkanlarımız gerçekçi ve büyük düşünmek, zamana uyum sağlamak, akıllı olmak ve siyaseten korkmadan risk almak zorundadır. Belediye başkanları için gerçek başarısızlık ise güç zehirlenmesine yenik düşerek, kendi siyasi geleceği için kentini ve yaşayanlarını zarara sokarak, geleceğe hiçbir iz bırakmayan sabun köpüğü projelerle zamanı çalmak ve yapabilecekken kent için iyiliği denememek olacaktır.