Seri röportaj - 4
“Önyargıları parçalamak, atomu parçalamaktan zordur.”
Albert EİNSTEİN
Teorik fizikçi
Gez Grup Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Mete ile seri röportaj görüşmemizin tamamını Akıllı Cazibe Köyleri Projesi’ne ayırdığımız bölümünün son bölümü, bugün. Yaklaşık 1.5 saat süren görüşmede Mete; ülke ekonomisi; değişmesini ısrarla savunduğu Vergi Usul Kanunu, Bankacılık Kanunu ve Ticaret Kanunu’na dair günümüzde nasıl olduğu ve aslında nasıl olması gerektiğine dair görüşlerini de ifade etti. İlerleyen günlerde, bir başka seri halinde aktaracağız.
AKTİF SİYASET İÇİNDE DE YER ALMIŞTI
AKP Gebze İlçe Gençlik Kolları kurucu yönetim kurulu üyesi Sosyal İşlerden Sorumlu Başkan Yardımcısı ve MHP Gebze İlçe eski başkan yardımcısı olarak aktif siyaset içinde de iki farklı partide iki farklı dönemde yer alan Hasan Mete, hali hazırda MHP Gebze üyesi. Adı zaman zaman aktif siyaset ile de anılıyor ancak ola ki aktif siyasete atılırsa zeminlerden biri hemşeri dernekleriydi, SİAD’larıydı dernekler. Kimi yaklaşımları ile değme “sosyalistler”e taş çıkartan Mete, aktif siyasete atılması durumunda ülke siyasetinin doğası gereği çok hoş bakmadığı zeminlerde hareket edecek.
BİR O SORUYU SORMADIK
Diğer taraftan, malum iş insanı. Mete’nin kulağına ne kadar gitti bilinmez ama söz konusu projeyi ama aktif siyasete atılmak için zemin oluşturmak, ama ticari kaygılarla hayata geçirdiğine dair “önyargılı” yaklaşımlara da maruz kaldı. Aktif siyasete atılıp atılmayacağını hiç sormadık. Kaldı ki her yurttaşın hakkıdır.
TEORİ İLE PRATİK ÖRTÜŞTÜ
Ancak projenin ne tür bir proje olduğunu üstüne basa basa sorduk. Projenin bir Devlet politikası olması gerektiğini savunup kamunun da ilgili Bakanlıklar ve/veya illerdeki birimleri, olmadı yerel yönetimler ile devreye girmesini isteyen, bu konuda çaba gösteren Mete’nin yanıtı da bugüne kadar sergilediği pratik ve söylemler ile örtüşür oldu:
AHLAKİ VE AYNI ZAMANDA EKONOMİK
“Bu bir sosyal sorumluluk projesi, projem. Ahlaki, aynı zamanda ekonomik bir proje. Bu ülkenin çehresini değiştirebilecek bir proje. 500 yılını kurtaracak bir proje. Bu projeyi ticari kaygıdan yapmadım. Projede yer alan herkes para kazanacaktır.
ÇOK CİDDİ PARALAR HARCADIM
Ulusal kanalların tamamına yakınında çıkıp bu projenin tanıtımını yaptım. Beyaz TV, CNN, Show TV, TGRT, HaberTürk gibi kanallarda çıkıp sunumlarını yaptım. Bu iş için çok ciddi paralar harcadım.”
https://www.youtube.com/watch?v=MK71t7LE1Wo
ARZ TALEP DENGELERİ
Proje kapsamında tarıma dayalı üretime yönelik her sanayi tipi hamlede arz talep dengelerinin her zaman göz önünde tutulacağını kaydeden Hasan Mete, “Orman olmayacak, ağaç olmayacak, yeşillenmeyecek yer yok. Arz talep dengelerini gözeterek köylere aynı zamanda kereste fabrikaları, tekstil atölyeleri kuracağız. Her köy ektiğini biçtiğini kendi lojistik depolarında toplayıp ithalat, ihracatı merkezi noktadan yapacak.
HAMMADDE
Köyde hayvancılık yapılıyor. Koyun, keçi, kaz yetiştiriliyor. Bunların tüylerinden 10 köye tekstil fabrikası kuracağız.
TÜKETİM VE İHRACAT POTANSİYELİNE GÖRE
En önemli tasarımlarımızdan birisi köylerde tarım ARGE merkezleri olacak. Köy merkezi bir noktadan yönetilecek. Köyün yönetim binası olduğu yerden, beyaz yaka diye tabir ettiğimiz kişilerce yönetilecek. O köyün bir yıl sonra ne ekip biçeceğini, kaç hayvan yetiştireceğini kendileri hesaplayacak. Her tür üretim planı Türkiye’nin ihtiyacı ve ihracat potansiyeline göre yapılacak.
Bazı köyler 10 – 30 haneli. Biz minimum 100, maksimum 200 haneli köyler yapacağız.”
**
YÖNETİM MODELİ
ACK A.Ş yönetimi kurumsal bir şirket yönetimi olacak. Kamu menfaati için yönetiminde mutlaka ilgili kurum temsilcileri yer alacak. Ancak kararlar ve icra’da hiçbir kamu kurum temsilcisi veya yetkilisinin egemen katkısı olmayacak.
Sponsor yatırımcıların şirketin stratejik olmayan yönetim kararlarında görüşleri ve uygulama tavsiyeleri mutlaka değerlendirilecek.
Şirket organizasyonunda öncelikli olarak konu uzmanı hissedarlar, yok ise profesyoneller çalıştırılacak, tam uzmanlık ve sektör deneyimi yönetimin ilk tercihi olacak.
Şirket yönetim kuruluna tam yetkili bir genel müdür tarafından üretim, insan kaynakları, AR-GE, teknoloji, planlama, lojistik, muhasebe, finans ve benzeri gibi fonksiyonel icra başkanları da yönetilecek.
Doğası gereği ortak sayısı 200’ü geçeceği için SPK Denetim ve Kurumsal Yönetim ilkelerine tabii olacak.
**
GELİR MODELİ
Enerji Gelirleri – YEKDEM: Devlet garantili sabit fiyat garantisi
Hayvancılık ürünleri – iç kullanım, ihracat ve devlet alım garantisi
İthalata muadil üretilen tarım ürünü: İç kullanım, devlet alım garantisi ve ihracat
Sera ürünleri: İç kullanım + Direkt satış
Gübre: İç kullanım + Dış satış
Ürün alım garantisi, baz fiyat ve yıllık bir adet şeklinde belirlenecek, öncelikle ihraç etmek veya ülke ihtiyacı için satış olanakları değerlendirilecek, garanti edilen adetin altında kalırsa devlet eksik kalan kısmını alacak
**
YATIRIM SPONSORLARI
GSM operatörleri, sözleşmeli tarım hayvancılık müşterileri, üniversitelerin ziraat, sağlık ve veterinerlik fakülteleri, enerji şirketleri, sürdürülebilirlik ve çevre programları, banka ve sigorta şirketleri, ziraat ürünleri üreticileri, kırsal kalkınma programı yürüten BM, AB fonları, akıllı tarım teknoloji firmaları
**
TEMETTÜ MODELİ
Hissedarlar: Konut tapuları belli bir yıldan sonra temettü geliri olarak köy halkına/hissedarlara peyderpey devredilebilecektir. Bu sürecin tamamlanması sonrası, kreditörlerin geri ödeme takviminin tamamlanması sonrası düzenli temettü ödemeleri başlayacaktır
Kamu bankalarının/kurumlarının hissedar olduğu modelde de öncelikle bu kurumların katkıları nemalandırılmış olarak geri dönecek, geri ödemeler tamamlandığında, kurumların ellerindeki hisseler köyhalkı/hissedarlara devredilecektir.
**
FİNANSMAN MODELLERİ
Şirket ortakları: Köy halkı
Finansman şekli: Hibe + Kredi
Yüzde 50 hibe: (Devlet + AB hibe kaynakları)
Yüzde 50 kredi: Kamu bankasından düşük faizli, uzun vadeli kredi
Şirket ortakları: Köy halkı, kamu bankası, TOKİ
Finansman şekli: Sermaye
Yüzde 10 köy halkı
Yüzde 50 TOKİ
Yüzde 40 kamu bankası
Şirket ortakları: Köy halkı
Finansman şekli: Sermaye + Kredi
Yüzde 20 sermaye: Köy halkı
Yüzde 80 kredi: AB fonları/Uluslararası finans kuruluşları
**
ÖNERİLEN YOL HARİTASI
Proje yönetim şirketinin yetkilendirilmesi
Proje yönetim bütçesinin tahsisi
Proje yönetim şirketi ile çalışacak Bakanlık ve kurum uzmanları ve koordinatörlerinin tahsisi
Proje yönetim ekibi tarafından pilot uygulama alanının seçilmesi
Pilot proje için fizibilite çalışmalarının başlatılması
Pilot proje finansman çalışmalarının başlatılması
Proje yönetim ekibince ilgili mevzuatın araştırılması ve ACKP için özelleştirilmesi
ACKP için master plan oluşturulması
Pilot proje uygulaması
**
NEDEN UYGULANMALI?
Kentlerin artık nüfusu taşıyamayacak hale gelmesi
Artan işsizlik
Kentlerdeki hava kirliliğinin tehlikeli boyutlara ulaşması
Mülteci akını sonrası şehirlerde işçi ücretlerinin düşmesi
Dünya ve Türkiye’deki siyasi ve ekonomik konjektürün gerekliliği
Ülkemizin tekrar kendi kendine yetecek hale gelmesini sağlamak
Tarım ve hayvancılıkta dışa bağımlılığı en aza indirmek
Olası olağanüstü durumlarda dışa bağımlılığı minimuma çekmek
Deprem ve doğal afetlere dayanıklı köyler inşa etmek
Sosyo ekonomik krizlere alternatif bir çözüm olmak
İnsanların doğal ortama ihtiyaçları ve özlemlerini gidermek
Köy/kent nüfusunu tekrar iyi bir orana çekmek
**
AMAÇLARI
Ülkemizde istihdam arttırmak işsizlik sorununa merhem olmak
Tarım arazilerimizi tekrar kullanmak, kullanıma açmak
Teknolojik imkanlarla donatılmış, iyi planlamalar ile optimum sonuçlar alınabilecek tarım ve hayvancılık stratejileri belirlemek
Hayvancılığı tekrar canlandırmak
Solar enerji çözümlerini kullanarak kendi enerjisini üretip geri kalanını satmak
Kentlerden köylere tersine göçü başlatmak
Köylerin çevresine kurulacak işletme tesisleri ile çevrenin sanayileşmesini sağlamak
Tarım ve hayvancılık konusunda ihracat yapmak, ithalatı durdurmak
Türkiye genelinde 10 bin köy oluşturarak bir milyon 500 bin kişiye direk, beş milyon kişiye dolaylı olarak istihdam sağlamak