Demir eksikliği nedir? Hangi gıdalar demir bakımından zengin?
Yaşam için vazgeçilmez elementlerden biri olan demir, eksikliğinde pek çok sorunu beraberinde getiriyor. Dünyada yüzde 66-80 civarında bu sorunun görüldüğünü belirten Diyetisyen Elif Yıldız, özellikle kadınların daha dikkatli beslenmesi gerektiğini söylüyor. Peki demir eksikliği neden bu kadar yaygın? Demir eksikliğine karşı hangi gıdaları tüketmeliyiz? Bazı beslenme alışkanlıklarının, örneğin kahvaltıda çay ya da kahve içmenin demir eksikliğini tetiklediğini belirten Yıldız, önemli bilgiler verdi.
Kadınlarda daha çok demir eksikliğinin görülmesinin nedeni, menstruasyon, gebelik ve emzirme dönemleri olarak görülüyor. Bu nedenle kadınların bu soruna daha çok dikkat ederek beslenmelerinde önemli değişiklikler yapmaları şart. Peki nelere dikkat etmeli? Dermaklinik Estetik ve Güzellik Merkezinden Diyetisyen Elif Yıldız demir eksikliğine karşı beslenme önerileri sundu.
DEMİRİN VÜCUTTAKİ GÖREVİ NEDİR?
Yıldız, “Demir; oksijen taşınması ve depolanmasında, elektron taşınmasında, hücre büyümesi ve çoğalmasında, vücutta gerekli birçok reaksiyonlarda ve bağışıklık sisteminde kullanılan yaşam için vazgeçilmez bir elementtir. Vücudumuzda toplam demir miktarı 4-5 gramdır. Bunun yüzde 65'i hemoglobin (kandaki demir), yüzde 4'ü kadarı miyoglobinde (kaslarda), yüzde 15-30 kadarı da ferritin (depo demir) olarak bulunur” dedi.
DEMİR EKSİKLİĞİ NEDİR?
Demir eksikliğinde iki basamak bulunduğunu dile getiren Diyetisyen Elif Yıldız, “Demir eksikliği, vücudun toplam demirinin azalması durumudur, anemi henüz yoktur. Demir eksikliği anemisi (DEA) ise demir eksikliğinin, artık eritrosit yani kırmızı kan hücre yapımının etkilemesi (azaltması) durumudur” diye konuştu.
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE DEMİR EKSİKLİĞİ ORANLARI
Dünyada demir eksikliği görülme sıklığının yüzde 66-80 iken, demir eksikliği anemisi (DEA) yüzde 30 olduğunu belirten Diyetisyen Elif Yıldız, “Türkiye'de genel olarak 0-5 yaş grubu çocukların ortalama yüzde 50'sinde, okul çağı çocuklarının yüzde 30'unda, emzikli kadınların ise yüzde 50'sinde anemi görülebilmektedir. Özellikle 0-5 yaş grubu çocuklar, okul çağı çocuklar ve gençler, gebe ve emzikli kadınlar önemli risk gruplarıdır. Ayrıca Türkiye' de kırsal bölgelerde gebe olmayan kadınlarda DEA yüzde 10-40 civarındadır” ifadelerini kullandı.
KADINLARDA DEMİR EKSİKLİĞİ DAHA FAZLA
Diyetisyen Elif Yıldız, demir eksikliği sıklığının kadınlarda erkeklere göre daha fazla görüldüğünü belirterek, şunları söyledi: “Bunun sebebi ise; menstruasyon, gebelik ve emziklik dönemine bağlı azalma, beslenme ile yetersiz alımı gibi özel dönemlerdir. Bazen menstruasyon bozuklukları (kanama düzensizliği ve yoğunluğu), sindirim sisteminde problemler (kanamalar) da aşırı demir kaybına sebep olabilir.
DEMİR EMİLİMİNİ ARTIRMAK İÇİN…
Gıdalardaki demir; hem demir ve hem olmayan demir olarak iki şekilde bulunur. Hem demirin emilimi hem olmayan demire göre daha fazladır. Hem demir hayvansal kaynaklı ürünlerde bulunur. Kırmızı et, dalak, ciğer gibi. Hem olmayan demir ise meyve, kurubaklagil, tahıllar, buğday ve çavdar ekmeklerinde bulunur. Emilimi daha az olduğu gibi çay ve kahve gibi içeceklerle de emilimi azalır. Hem olmayan demirin emilimini arttırmak için C vitamini içerikli gıdalarla beraber tüketilmesi gerekir. Günlük beslenmemizde örneğin; pekmez yerken üzerine limon sıkmak, etin yanında bol limonlu salata ve tam buğday ekmeği tüketmek ya da et-salata ve yanında az miktarda portakal suyu içmek gibi kombinasyonlar yaparak hem olmayan demirin emilimini arttırabiliriz. Ancak DEA varsa sadece gıda takviyesi yeterli gelmez. Doktorun önerdiği tedavinin yanında yukarıdaki uygulamaları yapmak daha doğru olur.
KADINLAR BU ATIŞTIRMALIKLARI MUTLAKA ALMALI
Kadınların menstruasyon döneminde beslenmelerine bu noktada dikkat etmeleri gerekir. Hem olmayan demiri C vitamini ile tüketerek ve hem demir kaynaklı gıda tüketimini arttırarak aşırı kanamaya bağlı demir kayıplarının önüne geçilebilir. Ayrıca bu özel dönemlerde kuru üzüm, kuru hurma, ceviz, badem gibi atıştırmalıklar da bu dönemin rahat atlatılmasını sağlayacaktır.” Kaynak : Sözcü