Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin Türkiye’nin en büyük yerel tarih sempozyumu özelliği taşıyan ve bu sene Çoban Mustafa Paşa ana teması üzerine düzenlenen Uluslararası Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumunda Kocaeli’de yaşamış önemli alim, din adamları ve yöneticileri hakkında bilinmeyenler anlatıldı.
Darıca Elit Otel’de gerçekleştirilen sempozyumun Karamürsel Alp Salonu’nda gerçekleşen oturumunda, Kocaelili Ak Ali, Agah Efendi, Koca Hüsrev Paşa, Ahmet Vefik Paşa gibi tarihte az bilinen önemli şahsiyetlerin Kocaeli’deki yaşadığı dönemle ilgili bilgiler verildi. Oturum Başkanlığı’nı Prof. Dr. Ali Akyıldız’ın yaptığı Karamürsel Alp Salonu’nun Cumratesi günündeki ilk oturumunda, Kırıkkale Üniversitesi’nden Prof. Dr. Muhittin Eliaçık, Sakarya Üniversitesi’nden Doç. Dr. Serkan Yazıcı, Karabük Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Serdar Ösen, Ankara Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Tülay Ercoşkun, İstanbul Aydın Üniversitesi’nden Arş. Gör. Hüsnü Abdülkadir Özel sunumlarını yaptı.
OSMANLI’NIN İLK SİYASİ MUHALEFET MENSUBPLARINDAN
Doç. Dr. Serkan Yazıcı, Tercüme odası çevresinde yetişmiş Tanzimat dönemi Osmanlı entelektüelleri arasında Namık Kemal, Ziya Paşa ve Ali Suavi ile birlikte en fazla ilgi çeken isimlerden biri Agah Efendi hakkında bilgiler verdi. Agah Efendi’nin Osmanlı Devleti’nin modern anlamda ilk siyasi muhalefet kuşağının mensubu olduğunu ifade eden Yazıcı, Avrupa sürgününden döndükten sonra aldığı ilk devlet görevi İzmit Mutasarrıflığı olduğunu kaydetti. Yazıcı, kısa süreler içinde gerçekleşmiş ve çok faal bir görüntü arz etmemiş olsa da böylesi bir Osmanlı Aydın’ının İzmit’te önemli bir idari görevi üstlenmesinin başlı başına ilgi çekici olduğunu ifade etti.
KOCAELİLİ AK ALİ VE ESERİ
Türk edebiyatında dinî-tasavvufî konularda öğüt vermek amacıyla birçok eser yazıldığını ifade eden Prof. Dr. Muhittin Eliaçık Kocaelili Ak Ali ve Câmiü’l-Ahbâr Adlı Eseri ile ilgili bilgiler verdi. Ak Ali’nin didaktik bir mahiyette yazılan Camiü’l Ahbar eserinin namaz, oruç, aile hayatı gibi konuların içerdiği ifade eden Eliaçık, bu eserin halka öğüt vermek amacıyla kaleme alındığını kaydetti.
KOCA HÜSREV PAŞA’NIN KOCAELİ SERÜVENİ
Yrd. Doç. Dr. Serdar Ösen de Sultan II. Mahmud ve Sultan Abdülmecid döneminin önemli devlet adamlarından olan Koca Hüsrev Paşa’nın Kocaeli mutasarraflığı hakkında açıklamalar yaptı. Ösen, Abdülmecid’in saltanat yıllarında 2 Temmuz 1839-29 Mayıs 1840 tarihleri arasında sadrazamlık görevinde bulunan Koca Hüsrev Paşa’nın bu görevinin yanı sıra birçok eyalet valiliği görevinde de bulunduğuna dikkat çekti. Fransızlar tarafından işgal edilen Mısır’ın tekrar Osmanlı idaresi altına alınması için gönderilen Kaptan-ı Derya Küçük Hüseyin Paşa’nın yanında yer alan Koca Hüsrev Paşa’nın Reşit’de Fransızlara karşı başarılı olduğunu söyleyen Ösen, Hüsrev Paşa’ya bu başarısı üzerine vezirlik rütbesi Kocaeli sancakbeyliği verildiğini aktaran Ösen, XIX. yüzyılın hemen başlarında kısa bir süreliğine olsa da Kocaeli mutasarrıflığı görevinde bulunduğunu aktardı.
İZMİT’TEKİ TARİHİ ESERLERİ GÜNÜMÜZE TAŞIYAN ŞAHSİYET
Yrd. Doç. Dr. Tülay Ercoşkun’nun sunumunda ise Ahmet Vefik Paşa’nın Anadolu Sağ Kolu Müfettişliği ve İzmit’te eski eserlerin korunmasıyla ilgili Roma döneminden kalan önemli bazı eserlerin, büstlerin korunmasına öncülük etmesi ile ilgili bilgiler sunuldu. Ercoşkun, Ahmet Vefik Paşa’nın Osmanlı Devleti’nde çevirmen, oyun yazarı, diplomat ve devlet adamı olarak üretkenliğiyle ünlenmiş çok yönlü kişilerden olduğu ve ileri görüşlü aydın bir düşünür olmasının yanı sıra Tanzimat döneminin önemli meclislerinde görev almış, elçiliklerde bulunmuş, bakanlık, sadrazamlık ve ilk Osmanlı Meclisinin başkanlığıyla, valiliklerde bulunduğunu kaydetti. Ercoşkun ayrıca, Ahmet Paşa’nın eski eserlerin korunması için öncülük yapmış korunmasında ve günümüze ulaşmalarında katkısı olduğunu belirtti.
OSMANLI SULTANLARININ KONAKLADIĞI YERLER
Arş. Gör. Hüsnü Abdülkadir Özel ise sunumunda hangi Osmanlı sultanının Kocaeli ve yöresinde konakladığı, bu konaklama yerlerinin adları, coğrafi yerleri ve bu yerlerin tabii ve fizikî özelliklerini ele aldı.