Kireçlenme olarak bilinen “artroz” rahatsızlığı sıklıkla diz ekleminde ortaya çıkıyor. Kilo verme, istirahat gibi önlemler ya da fizik tedavi ve eklem içi enjeksiyon gibi yöntemlerle ağrılar azalsa da kireçlenmenin kalıcı ve kesin tedavisi için diz eklem protezi gerekli olabiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Ortopedi Bölümü’nden Op. Dr. Selim Türkkan, diz kireçlenmesi ve diz protezi uygulamaları hakkında bilgi verdi.
Diz kireçlenmeniz kalıcı sakatlıklara neden olmasın
Diz eklem kireçlenmeleri genellikle ilerleyen yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Denediği birçok yönteme rağmen kireçlenmeden bir türlü kurtulamayan hastalar, dayanılmaz diz ağrıları nedeniyle yürüme ve merdiven çıkma gibi günlük basit aktiviteleri bile yapmaz hale gelmektedir. Kireçlenmeye bağlı diz ağrısı olan hastaların ağrısız yürüme mesafesinin 300 metrenin altına düşmesi, her gün ağrı kesici ilaçlar kullanmak zorunda kalması ve özellikle de gece ağrıları diz protezi ameliyatını kaçınılmaz hale getirmektedir. Aksi durumda diz ağrıları için her gün ağrı kesici almak zorunda kalan hastalarda ilaçlara bağlı olarak böbrek ve karaciğer hasarı meydana gelebilmektedir. Tedavi edilmeyen diz kireçlenmeleri ilerleyen dönemlerde hastalarda sakatlıklara da neden olabilmektedir.
Her yaştan hastaya uygulanabilir
Dizinde ciddi kireçlenme olan hastaların çoğu 60-80 yaş arasındadır. Ancak zorunlu hallerde özellikle travma veya tümör tedavisi olan kişilerde diz kireçlenmeleri erken yaşta ortaya çıkabilmektedir. Genel durumu iyi olan hastalarda daha ileri yaşlarda da diz protezi ameliyatı uygulanabilmektedir.
Diz protezi ile spor da yapabilirsiniz
Diz protezine karar verirken önemli bir nokta bu cerrahinin neleri sağlayıp neleri sağlayamayacağının bilinmesidir. Yapay bir dizin tamamen normal diz gibi olması beklenmemelidir. Başarılı bir ameliyat ile en az 20-25 yıl ağrısız bir süre geçirilebilir. Eşlik eden başka sağlık sorunu olmayan hastalar günlük normal aktivitelerinin çoğunu rahatlıkla yapabilir. Doktorunun talimatları uygulayan hastalar, yapay diz ile spor aktivitelerine katılabilir. Futbol, basketbol gibi sporlar yerine çok zorlamamak şartı ile tenis ve kısa mesafeli koşular tercih edilebilir. Ancak çoğu hasta bu imkanı düzenli yürüyüşlerden yana kullanmaktadır. Dizlerinde hareket kısıtlılığı olan hastaların %90′ı total diz protezi sonrası daha iyi bir hareket açıklığına sahip olmaktadır. Ancak protez ile süper bir atlet performansına sahip olunamayacağının bilincinde olarak risk almamak gerekir.
Diz protezinizle 15-30 yıl yaşam kalitenizi yükseltebilirsiniz
Protezin kullanım süresi hastanın kemik kalitesine, fizik aktivasyon düzeyine uygulanan tekniğe ve hastanın kullanımına göre değişiklik göstermektedir. Total diz protezini oluşturan metal ve plastik parçalar, hareket sırasında ortaya çıkan sürtünmeye bağlı olarak zaman içinde aşınmaktadır. Aşınma ile ortaya çıkan ve gözle görülmeyecek kadar küçük metal ve plastik parçalarına karşı vücudun cevabı ile protezler tutunduğu kemikten ayrılarak gevşeyebilmektedir. Uygun cerrahi teknik ve modern protez tasarımları kullanılarak yapılan diz protezlerinin ömrü günümüzde 15-30 yıla kadar uzayabilmektedir. Kemik erimesi olan hastalarda protezin ömrü kısa olabilmektedir. Gevşeyen protezler yeni bir protez ile değiştirilebilmektedir.
Hareketli diz eklemi tercih edilmektedir
Diz eklemi bozulduğu için yürüme güçlüğü çeken ve şiddetli ağrısı olan hastalara diz protezi ameliyatı dışında eklem dondurma ameliyatı da yapılabilmektedir. Eklem dondurma ameliyatı fiziki olarak ağır iş yapan kişilerde tercih edilmektedir. Ancak iki diz eklemi birlikte bozulmuş ise her iki dizi dondurma işlemi yapmak sakıncalıdır. Günümüzde ileri derecede hareket kısıtlılığına neden olduğu için eklem dondurma ameliyatı terkedilmektedir. Donmuş diz eklemi yerine hareketli diz eklemini tercih edilmektedir.