1.Paylaşım savaşı dört sene sürdü; önde duran sebep bir Sırp askerinin Arşidük Ferdinand’ı öldürmesiydi. Fondaki sebep ise tamamen ekonomikti ve tabii ki bu denli uzun süreceğini ve bu denli kanlı olacağını bu tezgâhı hazırlayanlar bile öngörememişti.
65 milyon asker savaştı, sekiz milyonu öldü. 21 milyon asker ise yaralandı ve sakat kaldı.
Bu kadar mı? Tabii ki değil, yaklaşık yedi milyon sivil öldü.
Osmanlı İmparatorluğu dâhil pek çok imparatorluk dağıldı, Üzerinde güneş batmayan krallık olarak anılan İngiltere uzun sürecek bir 'gece’ye adım attı. İngiltere mevzusuna geri döneceğim elbette, bu yazı onlarla ilgili, gerçi son iki yüz yılda ne onlarla ilgili değil ki?
Lenin, 1. Dünya Savaşı’nı, 'Emperyalistlerin 1. Paylaşım Savaşı' olarak nitelendirmiştir. Ben genelin aksine bu kavramsallaştırmayı daha doğru buluyorum. Onun için de başlığımı böyle attım, 1.PAYLAŞIM SAVAŞI.
Peki, neydi paylaşılan veya paylaşılamayan? Tabii ki sömürgelerdi, Fransa ve İngiltere, Afrika Kıtası’nı vahşice bölüşmüş, vahşice sömürüyorlardı.
Almanlar ise; 'iyi güzel de benim niye hiç sömürgem yok kardeşim' diye düşündü ve sömürgeleştirme yarışına girdi ama çok geçti artık. Bu sırada Amerika bu olayların tamamen dışında ağır sanayi hamleleri yapmakta ve süper güç haline gelmekteydi. Dolayısıyla arka fondaki temel sebep paylaşım ve ekonomiydi. Savaştan sonra ne oldu? Dağılan Osmanlı dâhil bütün topraklar paylaşıldı, Almanlar yine hava aldılar. Lenin’e tekrar hakkını verelim, bir savaş ancak bu kadar iyi tahlil edilebilir ve adlandırılabilirdi.
Konu biraz cesametli, onun için ben anlatmak istediğime geri döneyim.
İşte bu savaş başlamadan önce Dünya’ya hakim olan para sistemi; 'Altın Standardı' sistemiydi. Ne demekti bu? Her Ulus’un kendi parasını saf altının birim değeri üzerinden hesaplamasıydı.
Peki bu sistemin merkezi neresiydi, hemen cevaplayayım; İngiltere ve egemen para birimi de, Sterlin idi. 1694’e kurulan ve tarihteki ilk 'Merkez Bankası' olan 'Bank of England' ise dünyadaki bütün sermaye hareketlerini ve faizleri belirliyordu. İşte Almanlar bu gidişe dur demek istediler ve kendi donanmalarını, bankalarını güçlendirdiler.
Peki, savaş sonucunda ne oldu? Savaşa son yılında giren Amerika pastanın büyüğünü aldı. Toprak veya sömürge değil, hayır Avrupalılar gibi yapmadılar. Dünya’nın hakim para birimini Dolar olarak belirlediler, 'Bank of England’ın gücünü 'Amerikan Merkez Bankası’na devşirdiler. Bunu üreterek, satarak, özellikle çelik sanayisindeki patlama ile yaptılar. Zaten Liberalizm’in sonu gelmiş ve Amerika öncülüğünde 'Müdahaleci Kapitalizm’e geçilmişti. Yani merkez tamamen kaymıştı…
Sonrasında bu denge asla ama asla değişmedi, sonunda bu düzen de çok uzun sürmeyecek ve İkinci Paylaşım Savaşı patlayacaktı, bu savaş ise Amerika’nın daha da güçlenmesini ve karşısına da süper güç ’Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin çıkmasıyla sonuçlanacaktı. Almanlar mı? Evet 1. Paylaşım Savaşı’nın sonucunda oluşan korkunç mali tablo ve yenilgi ulus onurunu yaraladı bir semptom olarak ortaya; Adolf Hitler çıktı. Hitler, ikinci Dünya Savaşı’nı tetikleyecek olan işgallere başladı.
Yani bir büyük savaş, diğerini doğurdu ve savaşın fırtına çocuklarını…
Neyse bu da uzar ben şimdi size bunları neden anlattığımı söyleyeyim; Her büyük savaştan sonra ekonomi el değiştirdi ve başka bir 'merkez’e kaydı. Bugün ise bu savaş Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasında sürüyor. İngilizler için o eski ihtişamlı günler mazide kaldı artık, Osmanlı çöktü, Sovyetler dağıldı, ulus devletler ve milliyetçilik çağı başladı.
Mesele burada bitti artık 'Merkez' Amerika’dır deniyordu ki, tarih o dev çarklarını bir kez daha çevirdi ve 2008 yılında dokuz sayfalık bir PDF belgesi yayınlandı. Yazan kişinin adı; Satoshi Nakamoto idi. Peki bu dokuz sayfalık belgenin başlığı neydi biliyor musunuz?
'Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System'
Yani; 'kişiden kişiye elektronik para sistemi' aslında Bitcoin bir para birimi değil, Kripto para ve ödeme sistemine verilen genel ad. Şimdi kritik soruya gelelim, bu para sisteminin merkezi neresi? Cevap: Bir merkezi yok. Bütün işlemler açık kodları olan bir yazılımla oluyor. Yani güçlü bir bilgisayarınız, bol vaktiniz varsa, işten de anlıyorsanız siz de bu işlemlerin merkezlerinden birisi olabilirsiniz, ki bu işi yapan insanlar Bitcoin Sistemi tarafından ödüllendiriliyor da zaten.
Dikkat edin, çeşitli siteler aracılığıyla birim alıp, satmaktan bahsetmiyorum. Bu ağa dâhil olup, 'Bitcoin Madenciliği' yapmaktan bahsediyorum. Nasılını, nedenini ve daha pek çok özel ayrıntıyı önümüzdeki hafta yazacağım.
Çok önemli bir Bitcoin uzmanı ile yaptığım görüşmenin ayrıntısını da bulacaksınız o yazıda. O zaman önümüzdeki hafta 'kripto para' denizine birlikte dalalım.
Tekrar görüşünceye kadar, kendinize iyi bakın ve sakın para kaybetmeyin.:)