Kontenjan artırımının nedeni işgücü maliyetinin baskılanması

Haber Dizisi: Boşuna mı okudular

2’nci Bölüm: Emek

Türk Mimar ve Mühendisler Odaları Birliği – TMMOB, “Boşuna mı okudular” isimli kampanyasını başta ekonomi ve geçim, işsizlik olmak üzere sorunlara boğulan mühendislerin, “Birlik ne yapıyor?” şeklindeki tepki ve beklentisi üzerinden hayata geçti. Projenin basın toplantısı ile kamuoyuna duyurulmasını MMO Gebze Temsilciliği üstlendi. İnteraktif gerçekleşen basın toplantısında temsilcilik başkan ve yöneticilerinin yanı sıra, temsilcilik çalışanları da söz alıp görüş belirtti. Anlatılanlar açığa çıkardı ki günümüzde yaşanan ekonomik sorun eğitim ve eğitim politikasından bağımsız değil. Temsilcilik Başkanı Barış İnce, herkesin çocuğunun mühendis olmasını istediğini ancak günümüzde mühendislerin, A101 ve emsali zincir marketlerde çalışmaya başladığını söyledi. Temsilcilik teknik görevlisi Sinan Karakaya’ya göre ise üniversitelerde kontenjan artırımının tek nedeni, işgücü maliyetinin baskılanması.

MAHKEME SGK’YI HAKLI BULDU

Öte yandan TMMOB ile SGK arasında 2012’de imzalanan; Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarına ilişkin Asgari Ücret Protokolü'nün 2017 yılında SGK tarafından tek taraflı olarak feshinin ardından açılan SGK’ya açılan davada, mahkeme kurumun fesih karanını haklı buldu. TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz ile odanın tüm bileşenlerinin yönetim kurulu başkanlarınca yapılan açıklamada; "Mühendis, mimar ve şehir plancılarının haklarını savunmaya, insanca yaşanacak bir gelir düzeyi için mücadele etmeye devam edeceğiz" denildi. Basın toplantısının soru cevap bölümünde mühendisliğin emek ile ilişkili durumu ve sorunları da konu edildi:

BRÜT 23 BİN 500 LİRA, YETERSİZ!

- Kampanyanın içeriğini anlatan duyurunuzda da var. Öte yandan, bağlayıcı olmasa da temenni içeren rakam açıklamaları da var. Odalar tarafından açıklanan rakamlar yeterli mi? Odaların ücret belirlemede yetkisizliği nelere sebep oluyor?

- Barış İnce: 2012’den 2017’ye kadar mühendislik asgari ücreti TMMOB tarafından belirlendi. Bir asgari ücret belirlenmediğinde bir işletme, ona başvuran mühendis için bir ücret belirleyemiyor. TMMOB olarak şunu söyledik: Okuldan mezun olan bir mühendisin, en alt başlaması gereken bir ücret olması gerekiyor. Bu dönem için brüt 23 bin 500 lira rakamı belirlendi. MMO Gebze olarak söylemem gerekirse, bu yeterli bir rakam değil.

- Ülkemizde şu anda yoksulluk sınırı 38 bin liraya dayandı. O nedenle bizim yoksulluk sınırı altında bir rakamı açıklamamız zaten çok doğru değil. Yeni mezun bir mühendis için en azından genel merkezimiz tarafından 23 bin 500 TL tutarında bir açıklama uygulandı. Elektrik Mühendisleri Odası bu konuda daha farklı bir görüş belirledi. Onlar da şu anda 33 bin lira civarında bir mühendislik ücreti belirlendi.

- En son yapılan müdahale ve yönetmeliğimizin iptaliyle böyle bir açıklama da yapamıyoruz. Bizim bu konuda, SMS ile üyelerimize duyurabildiğimiz bir yönetmeliğimiz vardı. Ona da dava açıldı, Oda hiçbir şekilde ücret belirleyemez diye. Tavsiye niteliğinde asgari mühendislik ücreti açıklayabiliriz tabi ki ama bağlayıcı yanı yok.

SENDİKALAŞMA FİİLEN YASAKLANMIŞ…

- Sinan Karakaya: MMO Gebze Temsilciliği olarak en büyük problemimiz, ücretli mühendisler. Bırakın mühendislik asgari ücretini vermeyi, birçok yeni mezun arkadaşımız asgari ücret düzeyinde ve kötü koşullarda çalışıyor. Bir diğer sorun, fabrikalarda gördükleri mobing. Sendikalaşma yetkisi zaten yok, fiilen kaldırılmış. Şöyle bir veri geçti elime: Artık mühendis de bir işçidir. İşgücü ödemelerinin 2019’da 31.3 iken bu oran 2022 yılında yüzde 23.6 olmuş. Aynı dönemde patronların payı ise yüzde 42.7’den yüzde 48.1’e yükselmiş. Yani aradaki makas gittikçe açılıyor. Bizim meslekte kontenjan artırımının tek nedeni, işgücü maliyetinin baskılanmasıdır.

DAYANIŞMA İÇİNDEYİZ

- Biz de bu dönemde ücretli mühendislerin, fabrikalarda çalışan yeni mezun mühendislerle dayanışma içindeyiz. Bunların biri fabrika, kurum ziyaretleri bir diğeri de kendi içimizde mesleki açıdan bilgi birikimi paylaşmak. Hem de fabrikalarda gördükleri, yaşadıkları olumsuzluklara karşı dayanışma içinde olmak. Bu çalışmaların sayısı artacaktır bu dönemde. Bu anlamda çalışma yapacağız. Belki bir anket çalışması yapacağız. Bu dönemde bizim açımızdan mesleğin artısı artmış olacak. Yeni mezun mühendisler ile de dayanışma içinde olmak ve onları meslek odalarına davet etmektir. Çalışanı ancak bu şekilde sermayenin, patronun eline bırakmamış oluruz.

İKİ WHATSAPP GRUBU’NDA 400 İŞSİZ MÜHENDİS

- Barış İnce: Oda’nın asli görevlerinden biri iş bulma değil ama bizim üyelerimizle dayanışma adı altında, iş bulmaları için desteklerimiz var. İki whatsapp grubumuzda, Kocaeli Şube ve Gebze Temsilciliği olarak 400’e yakın işsiz mühendis arkadaşımız var.

- Diğer bir sorun da aslında mühendislik mesleğini icra eden herkesin Oda üyesi olması yasal zorunluluktur. Bu konuda da bir boşluk var. Bu konuda da denetimsizlik var. Tıp fakültesi bitiren bir doktor nasıl mesleğini icraa etmek için tabipler odasına, hukuk fakültesi bitiren avukat barolara üye oluyorsa bizim meslektaşlarımızın da meslek odasına üye olması gerekiyor. Bununla ilgili de çalışma başlatacağız. Bölgedeki bütün OSB’lere, insan kaynaklarına o işyerlerinde çalışan mühendislerin oda üyesi olup olmadığını sorgulamalarına dair yasal bir yazı göndereceğiz.

GEPOSB PROTOKOLÜ İŞLEVİNİ KORUYOR: Makine Mühendisleri Odası ile GEPOSB arasında 15 Aralık 2021’de teknik hizmetler, eğitim, üye ve öğrenci üye ilişkilerini kapsayan işbirliği protokolü imzalanmıştı. Barış İnce protokolün gereklerinin yerine getirildiğini belirtip, “Hatta bazen orayı pilot bölge yapıyor, çalışmalarda bulunuyoruz” dedi.

Sinan Karakaya, “MMO Gebze Temsilciliği olarak en büyük problemimiz, ücretli mühendisler” dedi.

Mühendislik ücreti tamamen patronların insafına bırakıldı

Tanfer Yeşiltepe: “Bizim proje alanında çalışan meslektaşlarımız var. Sanayide olmasa bile kendi meslektaşlarımızın firmalarda çalışan mühendislerin maaşlarını en azından belirlenen oranın üzerinde olmasına yönelik denetleme yapıyorduk. Her yıl bu arkadaşların belediyelerde proje çizebilmesi için büro tescillerini yenilemesi lazım. Bu süreçte biz oda olarak bu firmaların yıllık SGK dökümlerini istiyoruz. Eğer SGK ücretleri mühendislik asgari ücretinin altındaysa o firmanın büro tescilini yenilemiyorduk. En azından kendi yetki alamızda böyle bir denetleme yapıyorduk. Ücret açıklama hakkımız elimizden alındığından bir mühendisin alacağı ücreti belirlemek tamamen patronların insafına bırakıldı.”

Mühendis çocuklar şimdi zincir marketlerde!

Barış İnce: Özellikle yine hükümet tarafından kontenjanın yok edilmesi, yani tabiri caizse üç dört sayısalla mühendislik fakültelerine girildiğini görüyoruz. Toplumumuzda maalesef şöyle bir algı oluşturuldu, bu çok yanlış: Çocuğunun yetkinliği yoksa, çok özür dilerim ‘kafası çalışmıyorsa meslek lisesine, aksi halde düz liseye gitsin’

Maalesef böyle yanlış bir algı çıkartıldı. Aslında Koç’un da söylediği gibi, ‘Meslek lisesi memleket meselesi’ bence. Meslek liselerinin itibarını çok düşürdüler. Herkes, her aile çocuğunun mühendis olmasını istiyor ama şu anda A101’de çalışan mühendis olmaya başladı. Özellikle üniversiteye girişlerde kontenjan sayısı daraltılıp meslek liselerinin cazibe merkezi haline getirilmesi gerekiyor.”

27 yaşındaki Kamile Polat 2017 yılında Erciyes Üniversitesi’nden Enerji Sistemleri Mühendisliği mezunu. Ancak Polat yıllardır kendi bölümüyle alakalı hiçbir iş bulamıyor. Polat mecburen kasiyerlik olmak üzere pek çok sektörde çalışmak zorunda kaldığını söylüyor (01 Eylül 2021 / halkinhabercisi.com)

HABER MERKEZİ​​​​​​​