‘Enflasyon yoksulu ve emekliyi vurdu’

Birleşik Metal-İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi tarafından hazırlanan Enflasyon ve Hayat Pahalılığı Mart 2018 Dönem Raporu’na göre şubat ayı enflasyonu yoksulu ve emekliyi etkiledi.

Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan Enflasyon ve Hayat Pahalılığı Mart 2018 Dönem Raporu’nun sonuçları açıklandı. Rapora göre TÜİK tarafından aylık yüzde 0.73 olarak açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki artış en yoksul yüzde 20’lik dilim için yüzde 0.9, emekliler için yüzde 0.91 olarak gerçekleşti. Ocak ve Şubat ayları için enflasyon yüzde 1.76 olurken, emekli bu iki ay için enflasyonu yüzde 2.24 olarak hissetti. En yoksul yüzde 20’lik kesim için aylık enflasyon yüzde 0.9 olurken, en zengin yüzde 20’lik dilim için aylık enflasyon yüzde 0.7 olarak gerçekleşti.

ALIM GÜCÜ YÜZDE 8.3 KAYBEDİLDİ

TÜFE’deki yıllık artış yüzde 10.26 olurken, düzenli ücretli çalışanlarda yüzde 10.72 oldu. Yıllık fiyat artışları bu dönem için üst gelir gruplarında daha fazla hissedildi. Yıllık enflasyon (TÜFE) mesleğe göre ise profesyonel meslek grupları için yüzde 11.34 olarak gerçekleşti.

AKP hükümetleri döneminde enflasyon (Mart 2003-Mart 2018 dönemi) yüzde 246 artarken, düzenli ücretli çalışanlar fiyat artışlarını yüzde 274 olarak hissetti. Buna göre son 15 yılda, enflasyon oranında, yani enflasyona ezdirmeyen bir ücret artışıyla yetinen bir ücretli, alım gücünü yüzde 8.3 kaybetti.

ENFLASYON HERKESİ OLUMSUZ ETKİLEDİ

Bu kayıp istatistiklere yansımadı. Kayıtlara yansımayan gizli yoksullaşma en çok yevmiyeli/gündelik çalışanları etkiledi. Enflasyon hesaplamasından kaynaklı olarak gizli yoksullaşma oranı yevmiyeli/gündelik çalışanlarda yüzde 13 oldu. Enflasyon hesaplamasından toplumun tüm kesimleri olumsuz olarak etkilenirken, gizli yoksullaşma en yoksul yüzde 20’lik kesim için yüzde 11.4, en zengin yüzde 20’lik kesim için ise yüzde 6.8 olarak gerçekleşti. Fiyat artışları, toplumun her kesimi için, yapılan harcamanın içeriğine bağlı olarak farklı yansıyor.

DAR GELİRLİYİ DAHA FAZLA ETKİLİYOR

Örneğin gıda fiyatlarındaki artış dar gelirliyi daha fazla etkilerken, araba fiyatlarındaki artış üst gelir gruplarını daha fazla etkiliyor. Buna karşın tüm gelir grupları için tek bir Tüketici Fiyat Endeksi açıklanıyor. Bunun bir sonucu olarak yaşadığımız enflasyon resmi enflasyon ile uyumsuzluk gösteriyor. Enflasyondaki hareketler doğrudan doğruya alım gücüne etki eden bir role sahip. Kişinin kendi yaptığı harcama kalemlerindeki fiyat artışları (enflasyonu) ile resmi Tüketici Fiyat Endeksi arasındaki fark istatistiklere yansımayan bir yoksulluğa neden olmaktadır.

AYRI BİR ENDEKS OLUŞTURULMALI

Aynı zamanda sepete her yıl müdahaleye olanak tanıyan yöntem, sonuçların güvenilirliği açısından soru işaretlerine neden olmaktadır. Dar gelirli için ağırlığı son derece önemli olan kira ve gıdanın, sepetteki ağırlığının sistematik olarak azalması enflasyon verileri üzerinden yaşanan tartışmaları artırmaktadır. Bu nedenle ücret artışı dönemlerinde, ücretlilerinin harcama alışkanlıkları dikkate alınarak ayrı bir endeks oluşturulmalıdır. Toplum tarafından yaygın olarak kullanılmadığı halde, yüksek değer taşıdığı için enflasyonu önemi oranda etkileyen ürünlerin mal sepetindeki ağırlığı gözden geçirilmeli.

SÖYLEMLERDEN UZAK DURULMALIDIR

Teknolojik gelişmeye koşut olarak fiyatları sürekli olarak gerileyen ürünler gelir gruplarının tüketim ölçütleri üzerinden ele alınmalıdır. Her türlü sübjektif müdahaleye açık olan yıllık sepet değişiminden vazgeçilmeli. Sepetteki değişiklikler 3’er yıllık dönemler halinde gerçekleştirilmelidir. İstatistik konseyinin kapsamı genişletilerek emek örgütlerinin katılımı ve denetimi sağlanmalıdır. Hükümetin TÜİK’e müdahalesi anlamına gelecek yaklaşımlardan ve söylemlerden uzak durulmalıdır.

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

TÜİK Tüketim Harcamaları İstatistikleri ve TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi Harcama Gruplarına Göre Endeks Sonuçları üzerinden, farklı harcama gruplarının tüketim kalıpları dikkate alınarak, enflasyon kalıpları oluşturulmakta, bu kalıplar üzerinden farklı gruplara göre enflasyon verileri hesaplanmaktadır. Gizli yoksullaşma oranı resmi TÜFE verileri ile farklı gruplar için hesaplanmış enflasyon oranlarındaki fark dikkate alınarak tespit edilmektedir.