Edebiyat ve psikoloji birbirinden nasıl etkileniyor?

Konferans Koordinatörü, İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gülşen Sayın, konferansta edebiyat ve psikoloji alanlarının ortak paydası olan “insanı ve insan yaşamını farklı yöntemler kullanarak anlama çabası”nın farklı şekillerde vurgulandığını söyledi.

Dr. Ralph A. Defronzo Oditoryumu’nda düzenlenen Disiplinler Arası Edebiyat ve Psikoloji Konferansı’nda edebiyat ve psikoloji ilişkisi farklı açılardan ele alındı.

Prof. Dr. Ayşe Ayçiçeği Dinn: “Bilim dalları arasında ortak noktalar bulunmalı”

İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayşe Ayçiçeği Dinn, konferansın açılış konuşmasında “Zekâ dediğimiz şeyin ölçütlerinden bir tanesi de farklı alanlar arasında bağ kurabilmektir. Ne kadar bağ kurabiliyor ve ortak etkinlikler yapmayı beceriyorsak aslında o kadar da zekiyiz diyebiliriz. Bilim dalları arasında ortak noktaları bulmak aslında çok da zor değil. İki bölümümüzün bir arada düzenlediği çok güzel bir konferans olacak. Hepsi birbirinden ilginç ve yaratıcı 10 konuşma dinleyeceksiniz. Hem kendinizi geliştirme hem de iki disipline ilişkin önemli bilgiler edinme için bir fırsat olacak” dedi.

Prof. Dr. Gülşen Sayın: “İngiliz, Amerikan, Türk ve Fransız edebiyat metinleri irdelendi”

İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı, aynı zamanda Konferans Koordinatörü Prof. Dr. Gülşen Sayın, “Üniversitemizden ve diğer üniversitelerden Psikoloji, İngiliz Edebiyatı ve Türk Dili ve Edebiyatı alanlarından konuşmacıların katıldığı ve üç oturum halinde yapılan konferansın ilk iki oturumu Türkçe, son oturumu İngilizce olarak gerçekleşti. Edebiyat ve psikoloji alanlarının ortak paydası olan insanı ve insan yaşamını farklı yöntemler kullanarak anlama çabası, tüm konuşmacılar tarafından farklı şekillerde vurgulandı. İnsan doğası, düşünce ve davranışları, kişilik özellikleri, bilinç ve bilinçaltı dinamikleri ve toplumla olan ilişkileri yirminci yüzyılın en ünlü psikiyatrist, filozof ve kuramcılarından Sigmund Freud, Carl Gustav Jung ve Jacques Lacan’ın görüşleri çerçevesinde İngiliz, Amerikan, Türk ve Fransız edebiyat metinlerinden örneklerle irdelendi. Farklı iki alanın araştırmacılarının deneyimlerini paylaştığı ve görüş alışverişinde bulunduğu konferansa öğrencilerimiz de yoğun ilgi gösterdi” dedi.

Prof. Dr. Nermin Çelen: “Edebiyat ve Freud etkileşimi karşılıklıdır”

Prof. Dr. Gülşen Sayın’ın moderatör olduğu ve üç oturumdan oluşan konferansta Atlas Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nermin Çelen, “Freud, Edebiyat ve Rüyalar” başlıklı sunumunda edebiyatın Freud’un psikoanalitik yapılanmasında rolü olduğu gibi, Freud’un da edebiyata katkısının büyük olduğunu söyledi.

Amerikan edebiyat eleştirmeni Lionell Trilling’in en çok Freud’la ilgilendiğini, eserlerin kritiğini yaparken psikolojik, sosyolojik ve felsefi perspektiflere yer verdiğini belirten Prof. Dr. Çelen, “Trilling Freud’un karanlık yönünü keşfetmiş ve doğruları cesur biçimde ifade etmiştir. Freud’un eserlerinde derinliği ve bilinmeyeni bulmuştur. Freud’un 1940 yılında yazdığı Liberal İmgelem kitabında belirtilen edebiyat ve toplum üzerinde yazdıklarını okuduktan sonra insan zihnini sistematik biçimde aktardığına inanmış ve psikoanalitik kuramın edebiyata güçlü katkısı olduğunu belirtmiştir. Şunu yadsımamak gerekiyor: Edebiyat Freud’dan etkileniyor ama Freud da edebiyattan etkileniyor. Mesela kuramında gördüğümüz Oedipus kompleksini Sophocles’in Oedipus Rex adlı eserinden almıştır. Shakespeare’in Hamlet’inde de baba-oğul ilişkilerini dikkatini çekmiş, kuramında yine yararlanmıştır” diye konuştu.

Prof. Dr. Çelen: “Okuyucu sorunlarını yumuşak dille anlatan romanları tercih ediyor”

Yazarların örtük düşüncelerini ve duygularını daha yumuşatarak roman kahramanları oluşturmasına değinen Prof. Dr. Çelen, okurların neden aynı tür romanları tercih etmelerinin nedenlerine dikkat çekti. Prof. Dr. Çelen, “İnsanlar neden onu okuyor, onu tercih ediyor? Okuyucu kendi sorunları varsa bu sorunları yumuşak dille anlatan romanları tercih ediyor” dedi.

Dr. Öğretim Üyesi Ülfet Uzunkoca: “Pollyannacılık ve Pollyanna tavrı farklı anlamlara sahip”

Atlas Üniversitesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Ülfet Uzunkoca, “Pozitif Psikoloji Perspektifinde Pollyanna: Pollyanna Haklı Mıydı?” başlıklı sunumunda Elenor H. Porter’in 1913’te yazdığı romandaki Pollyanna karakterinin “Mutluluk Oyunu”nu inceleyerek Pollyanna tavrının zihinsel sağlığı iyileştirmedeki rolünü pozitif psikoloji perspektifinden değerlendirdi. “Pollyannacılık” ve “Pollyanna tavrı” terimlerinin farklı anlamlara sahip olduğunu belirten Dr. Öğretim Üyesi Ülfet Uzunkoca, “Pollyannacılık olumsuz olaylarla başa çıkma için sadece iyiyi aramayı ve kötüyü inkâr etmeyi ifade etmektedir. Ancak bu Pollyanna’nın temeli değildir. Pollyanna tavrı, pozitif düşünceyi benimsemeyi ifade etmektedir. Yani olumlu ve olumsuz olayları kabul etmek ve olumsuz yönler yerine olayların pozitif yönlerine odaklanmayı seçmektir” diye konuştu.

Dr. Öğretim Üyesi Deniz Türk Kıvanç, “Uyuyan Adam” romanını değerlendirdi

Atlas Üniversitesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Deniz Türk Kıvanç, “Lacan Kuramı Bağlamında Georges Perec’in Uyuyan Adam Romanı” başlıklı sunumunda Perec’in “Uyuyan Adam” romanının kahramanının bilinç dışını, Lacan’ın kuramını temel alarak inceledi ve karakterin ruhsal yapılanması kuramında yer alan gerçek, ayna evresi, imgesel ve simgesel gibi temel kavramlar üzerinden değerlendirdi.

Maltepe Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu ve İletişim Fakültesi’nden Dr. Öğretim Üyesi Aylin Talu, “Karl Jung’un Arketip Kuramı Bağlamında İngiliz Yazar Geoffrey Chaucer’in Canterbury Hikayeleri Üzerine Bir İnceleme: Bathlı Kadın, Atlas Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mustafa Özkat, “Klasik Türk Edebiyatı Türlerinde Psikolojik Yansımalar”, Dr. Öğretim Üyesi Nermin Değer “Eski Uygur Metinlerinde ‘Bilinç’ Üzerine” başlıklı sunumlar gerçekleştirdi.

Konferansın öğleden sonrasındaki İngilizce oturumda ise Atlas Üniversitesi’nden Dr. Hande Kolat, “The Poetics of Short Story: Jungian Unconscious Mind in Edgar Allan Poe’s ‘The Fall of The House of Usher’”, Atlas Üniversitesi’nden Specialist M. Wayne Dinn, “What Caused Ernest Hemingway’s Decline and Death? A Behavioral Neuroscience Exploration”, Yeditepe Üniversitesi’nden Assoc. Prof. Catherine Macmillan, “Haunting The (Psychic) Crypt? Unearthing The Family Secret in Christa Wolf’s Medea” ve Dr. Burak Akkurt, “Mnemonic Shadow: A Jungian Reading of The Song of Hyndla” başlıklı sunumlarını gerçekleştirdi.