Candan Badem, Osmanlı’da Dış Borçları Anlattı

KHK ile açığa alınan ilk akademisyenlerden, Tunceli Üniversitesi Öğretim eski Öğretim Üyesi, Tarihçi Doç.Dr. Candan Badem, BİLKAR’da Osmanlı’da Dış Borçlar ve Düyun-u Umumiye konulu söyleşide konuştu.

Dış borçlar konusuna girildiğinde nereden çıkılacağının belli olmadığını söyleyerek konuşmasına başlayan Badem, Osmanlı’nın ilk borç hamlesinin 1852’de gerçekleştiğini, imzaların atıldığını, “Osmanlı’nın şanına yakışmaz” denilip cayılınca borç alınacak banker ile aracılara tazminat ödendiğini kaydetti. İlk borcun bu girişimden bir sene sonra, 1853-1856 yılları arasındaki Kırım Savaşı’ndan ötürü alındığını belirten Badem, savaş yıllarının Osmanlı’da mali krize yol açtığını kaydetti.

Osmanlı’nın modernleşirken giderinin arttığını, buna karşın etkin bir şekilde vergi toplayamadığını anlatan Badem şöyle devam etti: “Sanayileşmenin gerisinde kalındı. Tarım ürünleri hariç ihracat yapılamadı. Toplanan vergide düzenli bir şekilde merkeze gelemiyordu. Öşür diye adlandırılan, üreticiden para değil ürettiği ürünün bir miktarı vergi olarak alında ama bu ürünü paraya çevirmek de zordu.”

Osmanlı’nın en büyük probleminin yolsuzluk ve rüşvet olduğunu kaydeden Badem, “Paşalar, nazırlar, valiler kendilerini devletten daha çok düşünüyordu. Dünyanın en liberal ekonomik politikaları Osmanlı’da uygulandı. Başka ülkeler üreticisini korumak için aynı ürünün ithalatını caydırıcı vergiler getirirken Osmanlı’da tam tersi durum vardı. İthalattan yüzde 3, ihracattan yüzde 12 vergi alınırdı. Örneğin ilk kağıt fabrikası 1. Abdülhamit döneminde 1802 yılında açıldı ama kağıt ithalatına vergi konulmaması nedeniyle uzun soluklu olmadı” dedi.

KİTAPLARINI İMZALADI

Söyleşinin ardından “Kırım Savaşı ve Osmanlılar” ile “Çarlık yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin” isimli kitaplarını imzaladı. Öğretmen eşi ile birlikte 8 yıldır Tunceli’de yaşayan Candan Badem; ÖDP Gebze İlçe Örgütü ve BİLKAR eski başkanlarından merhum, Emekli Öğretmen Cengiz Badem’in oğlu. Babası; BİLKAR’a kapanma aşamasındayken müdahil olmuş, olağanüstü kongre ile yönetimi devralmış ve bugünkü yapısıyla BİLKAR’ın adeta kurucu başkanı olmuştu. Candan Badem söyleşi ve imzanın ardından babasının adının verildiği müzik atölyesinin önünde poz da verdi. BİLKAR Başkanı Serdar Dikkatli’nin açış konuşmasıyla başlayıp program bilgilendirmesiyle başlayan BİLKAR Genco Erkal Sahnesi’ndeki etkinliği ÖDP Gebze İlçe Başkanı Recep Karadeniz, CHP Gebze İlçe eski Başkanı Av.Recep Dursun ve eski İl Yönetim Kurulu Üyesi Hikmet Koçoğlu’nun da aralarında bulunduğu katılımcılar ilgiyle dinledi.