BOYUN AĞRISI

Boyun bölgesinde 7 adet omur ve omurlar arası kıkırdak yapı olan disk bulunur. Boyun başımızı her yöne çevirmemizi sağlayacak hareket yeteneğine ve başın ağırlığını taşıyan bir yapıya sahiptir. Bu hareketleri omurlar arasında bulunan diskler ve eklemler aracılığı ile sağlar. Boyun omurları içerisinden omurilik geçer. Omurlar arasında bulunan deliklerden ise kol kaslarının hareketini sağlayan ve kolların duyusunu sağlayan sinirler çıkar. Boyun omurları çok hareketli bir yapıya sahip olduğu için boyun ağrısı sık karşılaşılan bir yakınmadır.

Boyun Ağrısı Tipleri ve Nedenleri

Başlıca iki çeşit boyun ağrısı vardır: Mekanik boyun ağrısı ve omurga patolojilerine bağlı ağrı

 1. Mekanik Boyun Ağrısı

En sık görülen boyun ağrısı tipidir. Çoğunlukla boyunu etkileyen küçük travmalar veya boyun kaslarını ve bağ dokusunu etkileyen küçük zedelenmeler nedeni ile olur. Kötü postür bu tip ağrının en önemli nedenidir. Özellikle gün boyu masa başında öne eğik pozisyonda çalışan kişilerde sık rastlanan bir yakınmadır. Mekanik boyun ağrısı başa, omuzlara ve kollara yayılabilir. Sıklıkla ağrının gerçek nedeni ve yeri bulunamaz.

 2. Omurga Hastalıklarına Bağlı Boyun Ağrısı

Bu gruptaki boyun ağrıları oransal olarak mekanik boyun ağrısına göre daha az görülür. En sık görülen nedenleri şunlardır:

a)Boyun fıtığı (Servikal disk hernisi)

b)Boyun omurlarında dejenerasyon / yıpranma (Servikal spondilozis)

c)Boyun omurga kanalında daralmaya bağlı omurilik tutuluşu (Servikal spondilotik miyelopati)

a)Boyun fıtığı (Servikal disk hernisi)

Disk materyali iki omur arasında dışarıda görece olarak daha sert bir kılıf, içinde ise jel kıvamında yumuşak doku kısımlarından oluşur. Dış kılıfın zayıflaması veya yırtılması ile iç kısım dışarıya doğru kayar ve sinirlere baskı yapmaya başlar. Dış tabakadaki zayıflama veya yırtılma daha çok boyun ağrısına yol açarken, iç tabakanın dışarıya doğru yer değiştirmesi olarak tanımlanabilecek boyun fıtığı sinir kökü üzerine baskı yaptığı için özelikle omuza ve kola vuran ağrıya yol açar. Kol ağrısı sinir köklerine bası olduğu için çoğunlukla boyun ağrısından daha şiddetlidir. Sinir köklerine olan basının düzeyine göre kol ve el kaslarında güçsüzlük ve uyuşukluk olabilir.

b)Boyun omurlarında dejenerasyon / yıpranma (Servikal spondilosiz)

Özellikle yaşlanma ile beraber boyunda omurlar arasında bulunan diskin su oranı azalır ve diskin harekete katkı yeteneğinde azalma olur. Ancak boynu zorlayıcı işlerde çalışanlarda daha erken dönemlerde boyun kireçlenmesi görülebilir. Diskin bozulması ile yüksekliği azalır ve boyun omurlarının arka tarafında bulunan eklemlere daha fazla yük binmeye başlar. Yük dağılımındaki ve hareket yeteneğindeki dengesizlik omurlarda bozulmaya yol açar ve anormal kemik uzantıları oluşur. Bu kemik uzantıları boyunda ağrıya yol açabilir. Ayrıca sinir köklerine ve omurilik üzerine bası yaparak boyun fıtığına benzer kol ağrıları ile kol ve elde güçsüzlük ve uyuşukluğa yol açar.

c)Boyun omurga kanalında daralmaya bağlı omurilik tutuluşu (Servikal spondilotik miyelopati)

Boyun omurgasındaki spondilotik değişiklere ve omurilik kanalında daralmaya bağlı olarak omurilik üzerine bası bulguları açığa çıkarsa buna "spondilotik miyelopati" denir. Servikal spondilozu olan hasta dikkat etmezse kireçlenme ilerleyerek servikal miyelopati gelişir. Omurilikte sürekli bası olduğunda bacaklarda gerginlik hissi, sertlik, yürüme zorluğu, kollarda kuvvetsizlik, uyuşukluk gibi belirtiler görülür.

 Boyun Ağrılı Hastanın Değerlendirilmesi ve Tedavisi

Mekanik Boyun Ağrısında Tedavi:Boyun ağrılarının en sık nedeni "mekanik boyun ağrısı" dır. Bu ağrı 2-3 gün içerisinde giderek azalır ve 1-2 hafta içerisinde kaybolur. Bazen ağrı kronikleşebilir ve ara ara akut ataklar halinde şiddetlenebilir. Kola ve ele vuran ağrı veya uyuşukluk hissi sinir kökü basısının belirtisi olabilir. Bu durumda boyun fıtığı yönünden değerlendirilmek için doktora başvurmakta yarar vardır. Başlangıçta boyun hareketleri ağrılı olduğu için kişi boynunu hareketsiz tutmak ister. Ancak boynun sertleşmesini engellemek için ağrının izin verdiği ölçüde, derecesini sürekli artırarak doğal hareketler yapmak gerekir. Boynun normal hareketlerine en kısa sürede kavuşması ağrının kronikleşmesini engeller. Ağrıyı azaltmak için ağrı kesiciler yararlıdır. Basit ağrı kesici ve NSAİD’ler  ağrıyı azaltarak boyun hareketlerinin daha kolay yapılmasına yardımcı olur. Kas spazmı belirgin olursa 2-3 gün kas gevşetici ilaçlar kullanılabilir. İlaçların yan etkilerinden dolayı doktor önerisine göre uygun ilaç tedavisine başlamak gerekir. Medikal tedavi ile geçmeyen hastalara fizik tedavi modaliteleri (fizik tedavi, kaplıca vs) oldukça faydalıdır. Tekrarların önlenmesi için kötü postür düzeltilmeli ve kas gücünü arttırıcı egzersizler verilmelidir.

Boyun Fıtığında (Servikal Disk Hernisi) Tedavi:Sinir kökü üzerindeki basıya bağlı olarak kola vuran şiddetli ağrı boyun servikal disk hernisinin en önemli belirtisidir. Ağrı genellikle kendiliğinden ortadan kalkar. İlk hafta şiddetli olan ağrı 2-3 hafta içinde azalarak ortadan kaybolur. Bu süre içerisinde ağrının şiddetini azaltmak için ağrı kesici ilaçlar ve fizik tedavi yöntemleri önerilir. Ozon tedavisi boyun fıtığında etkili olabilir. Hastaların büyük çoğunluğu fizik tedavi ve ilaç tedavisi ile olumlu sonuç alınır. Boyunluk doktor önerisi ile kullanılabilir. Hastanın tekrar aynı ağrı atağına yakalanmamak için boynunu koruması ve boyun etrafında olan kasları güçlendirmek için boyun egzersizleri yapması önerilir.

Boyun omurlarında dejenerasyon / yıpranmada (Servikal spondilosiz) Tedavi:Servikal spondilozis özellikle yaşlılarda sık rastlanan bir radyolojik bulgudur. Her zaman ağrıya yol açmaz. Sadece boyun ağrısına neden oluyorsa önerilen boynu zorlayıcı pozisyon ve hareketlerden kaçınmakla birlikte boyun egzersizleri ile boyun kaslarının güçlendirilmesi ağrının azalmasına yardımcı olur. Servikal spondilozlu hastaların çoğu konservatif (ameliyatsız) tedavi ile iyileşir. Akut ağrılı dönem tedavisi istirahat, korseleme, yüzeyel ısı ve ilaçları içerir. Korseliyken atrofiyi engellemek için egzersize zaman yitirmeden geçilmelidir. Ağrılı bölgelere yapılan lokal enjeksiyon ağrı ve spazmın iyileşmesine yardımcı olabilir. Subakut ve kronik dönemde yüzeyel ısıtıcılarla birlikte derin ısıtıcılar da uygulanır. Tekrarların önlenmesi için fizik tedavi yanında hasta eğitilmelidir. Hasta eğitimi postür ve günlük yaşam aktivitelerini içermektedir.

Boyun omurga kanalında daralmaya bağlı omurilik tutuluşunda (Servikal spondilotik miyelopati) Tedavi: Eğer servikal spondilozis omurilik ve sinir köklerine bası yaparsa ameliyat ile basının ortadan kaldırılması gerekir. Özellikle omurilik üzerine kronik bası, omurilikte geri dönüşümsüz değişiklere yol açabilir. Bu yüzden bacaklarda sertlik hissi, kuvvet kaybı ve denge bozukluğu gibi belirtilerin açığa çıkması ve bu problemlerin giderek artması doktora hemen başvurmayı gerektirir. Tedavi öncelikle semptomlara yönelik olmalı. Ağrıya yönelik ilaç (basit ağrı kesici ve NSAİD) ve fizik tedavi yöntemleri uygulanır. Denge bozukluğu için denge ve koordinasyon egzersizleri önerilir. İlerleyici denge problemi ve kas güçsüzlüğü gelişirse cerrahi girişim düşünülmelidir.

Boyun Ağrısından Korunma Yolları

Özellikle boyunu zorlayan hareketlerden kaçınmak, uzun süre baş öne eğik pozisyonda çalışmaktan kaçınmak ve boyuna uygun yastık seçimi boyun ağrısı atağına yakalanmayı engelleyebilir. Günlük yaşam içerisinde boynumuzu korumak güç olacağı için boyun omurgası etrafındaki kasları güçlendirmek en doğru yöntemdir. Düzenli yapılan boyun egzersizleri boyun kaslarını güçlendirir ve boyun omurgasına yansıyan küçük travmaları engeller. Ağrılı dönemde boyun hareketleri kısıtlı olacağı için araba kullanmak gibi ani refleks gerektiren işleri yapmamak gerekir.

Boyun ağrısı için hangi egzersizler, ne sıklıkta yapılmalı?

Boyun ağrısında yapılacak egzersizler kişiye göre değişir. Hekimin yönlendirmesine göre egzersizler sabah ve akşam 10’ar kez tekrarlanır. Her hareket 10 sayıncaya kadar sürdürülür ve hareketten sonra yaklaşık 20 sayıncaya kadar dinlenilir. Egzersiz sırasında veya sonrasında ağrı oluyorsa hekime danışılması gerekir